Insensitive society and callous attitude of Government

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3799

بي حس معاشرو ۽ بي حس حڪومتون

سرور بلوچ

جنهن ملڪ جي اسمبلي اجلاس ۾ اها ڳالهه سامهون اچي ته زلزلي تي ايوان ۾ بي حسي آهي ته پوءِ هن ملڪ ۽ عوام جو الله ئي مالڪ آهي ، ساڳئي اجلاس ۾ زلزلي ۽ ٻين قدرتي آفتن لاءِ مختص ڪيل فنڊن ۾ گهوٻين جون ڳالهيون به سامهون آيون آهن ، مخصوص ماڻهن جي نالي تي اهي پئسا ڪرپشن جي نظر ٿيا جيڪي ٻوڏ ۽ زلزلي متاثرن لاءِ آيل هئا، ته پوءِ سائين ڪيو ڪاروائي اوهان کي ڪنهن روڪيو آهي ، پر جڏهن معاشرو ، اسمبلي ۽ حڪومتون بي حس هجن ته پوءِ ڪنهن آڏو دانهجي، بلوچستان جي پسماندي جو اندازو ان مان لڳائي سگهجي ٿو، ته سدائين زلزلن، برساتن ۽ سيلابن جي عذاب مان گذرندڙ مقامي ماڻهو پنهنجن پيارن جون زندگيون بچائڻ کان به لاچار آهن، ڇو ته بلوچستان جي اڪثر علائقن ۾ بنيادي سهولتون نه هئڻ جي برابر آهن، قدرتي وسيلن کان مالا مال هوندي به بلوچستان جا ماڻهو سدائين پنهنجن ڏکن ۽ سورن جي روداد بيان ڪندا رهيا آهن، انتظاميه جي بي حسي ته پنهنجي جاءِ تي پر ميڊيا لاءِ به شايد بلوچستان جي آوارن واري علائقي ۾ ماڻهن جي مارجڻ واري خبر کان وڌيڪ ته گوادر ويجهو سمنڊ مان نڪتل اهو جزيرو هو، جنهن کي هيڊ لائن طور پيش ڪرڻ شايد انهن لاءِ ماڻهن جي موت کان وڌيڪ فائدي وارو آهي، ڇو ته ماڻهو ته روز ڪيترائي مرن ٿا، پر اهو جزيرو شايد پنجاهه سالن کان پوءِ ظاهر ٿيو آهي، ميڊيا کي بيشڪ عوام جي آواز پهچائڻ جو ذريعو چئبو هجي پر جڏهن هن ڪاروبار جي شڪل اختيار ڪئي ته پوءِ ان ۾ ماڻهن جو احساس ختم ۽ ڪمائي جا نوان طريقا ڳولڻ جي ڊوڙ شروع ٿي ويئي، بي حسي رڳو ميڊيا تائين محدود نه آهي، پر هتي ته سڄو معاشرو ئي بي حس بڻجي رهيو آهي، اسان حڪومتن تي ڏوهه ته ڏيون ٿا پر حڪومتن ۾ ويٺل ماڻهو نه ته ڪا ٻي مخلوق آهن نه وري هو اسان کا جدا آهن، اسان جي معاشري مان نڪتل اُهي ماڻهو اڄ اسان مٿان حڪومت ڪري رهيا آهن، جڏهن معاشرو ئي بي حس ٿي وڃي ته اُتي حڪومتن مان ڪا اميد ڪرڻ بي وقوفي کان گهٽ نه آهي، مان ڪراچي مان ڪوچ ذريعي سانگهڙ اچي رهيو هئس ته ان ڏينهن صدر کان ٿورو اڳتي گاڏيون بيٺل ڏسي ۽ ٽي وي چيئنلن جون ڊي ايس اين جي ( لائيو گاڏيون ) ڏسي پهرين ته ائين لڳو شايد ڪو وڏو واقعو ٿيو آهي، جنهن ڪري رستو بند آهي ، اڃان ان بابت سوچي ئي رهيو هئس ته پر اسان جي ڪوچ واري ڊرائيور نه هم ڪئي نه تُم گاڏي ورائي ٻي روڊ تي هلڻ لڳو، هن بي حس هڪ پل لاءِ به اهو نه سوچيو ته ان جي اهڙي حرڪت سان ايندڙ گاڏين جو نه رڳو رستو رڪندو پر ٽريفڪ شديد جام ٿي سگهي ٿو ۽ ان هڪ پل لاءِ اهو به نه سوچيو ته ڪنهن ڳڙٻڙ جي صورت ۾ سندس ڪوچ ۾ ويٺل ماڻهن جو ڇا ٿيندو، ڪوچ اڃان ٿورو اڳتي مس وڌي ته سامهون ايندڙ هڪ ڪار کي ٽڪر لڳندي لڳندي بچي ۽ سامهون ڪار وارو همراه بند شيشن ۾ هٿ لوڏي ڪجهه چئي رهيو هو، سندس هٿ لوڏڻ ۽ چهري تي سندس ڪاوڙ مان اهو واضع هو ته هو گاريون ڏيئي رهيو هو، ڪار واري کي شديد ڪاوڙ ۾ ڏسي سندس پاسي سيٽ تي ويٺل هڪ عورت ( شايد سندس گهر واري هجيس ) سندس ڪلهي تي هٿ رکي کيس سمجهائي رهي هئي ته ڪنهن ڪنهن سان جهيڙو ڪنداسين هن بس جي پويان سوين گاڏيون غلط رستو وٺيو پيون اچن، جڏهن ٿورو اڳتي نڪتاسين ته ڏسڻ ۾ آيو ته ڪجهه عورتون ۽ مرد پشاور واقعي خلاف احتجاج ڪري رهيون هنيون جنهن ڪري روڊ بند هو، پشاور جو واقعو ڪنهن ڪيو ڇو ڪيو ۽ اُهي هٿ ڪڏهن سامهون به ايندا يا نه اهو ته چوڻ ته وقت کان اڳ آهي پر طالبان گهٽ ۾ گهٽ اهو چئي ڇڏيو آهي ته اسان جي ڪنهن به ٽولي اهو حملو نه ڪيو آهي، جيئن ته اسان ماڻهن جي بي حسي جي ڳالهه ڪري رهيا آهيون،  پشاور واقعي بابت ڪنهن دوست سان ڳالهه ڪري رهيو هوس ته هن بنا دير جواب ڏنو يار هتي روز مسلمان پيا مرن اڄ گرجا گهر تي حملو ٿي ويو ته ميڊيا ۽ ماڻهن ممڻ مچائي ڇڏيو آهي، اهي واقعا ته روز جو معمول آهن ، هن ۾ نئين ڳالهه ڪهڙي آهي، ان شخص جي بي حسي ڏسي مان وڌيڪ ڳالهه ڪرڻ جي همت نه ڪري سگهيس، قصور هن شخص جو به نه هو اسان جو سڄو معاشرو ئي اهڙن واقعن کي روز روز ڏسي هاڻ انهن ۾ احساس جو مادو ختم ٿي ويو آهي، تازو بلوچستان ۾ آيل زلزلي سبب 360 کان وڌيڪ ماڻهن جي مرڻ جون خبرون اچي رهيون آهن، جڏهن ته ڪيترائي ماڻهو زخمي آهن، بلوچستان جي ماڻهن سان به حسي وارو رويو گذريل سٺ سالن کان روا رکيو ويو آهي، ان جي ذميوار وقافي ۽ صوبائي حڪومتون هجن يا مقامي قيادتون پر بلوچستان جي اڪثر علائقن جا عام ماڻهو ان بي حس رويي سبب شديد ناراض ۽ ڏکايل آهن، بلوچستان جي اڪثر علائقن ۾ بنيادي سهولتن جي اڻاٺ سبب ڪنهن به قدرتي آفت جي سلسلي ۾ جاني ۽ مالي نقصان ۽ متاثرن تائين امداد پهچڻ سدائين هڪ ڏکيو مرحلو رهيو آهي، ڇو ته بلوچستان جي اڪثر ڏورانهن علائن ۾ روڊ رستن جي سهولتون موجود ئي ناهن ، اسان کي ڪٿي ته 2 ، 3 يا 4 لائنن جا هاءِ وي ۽ موٽر وي ته نظر اچن ٿيون ۽ ڪٿي ته ڪنهن هڪ وڏيري ، ڀوتار يا چوڌري کي خوش رکڻ لاءِ سندس اوطاق تائين ته روڊ ٺاهيو وڃي ٿو پر جيڪي اصل حقدار ۽ ضرورتمند آهن تن کي ان بنيادي سهولت کان به محروم رکبو آهي، ملڪ ۾ هڪ پاسي ته ليپ ٽاپ ۽ ٻين جديد ٽيڪنالاجي جون ڳالهيون ڪيون وڃن ٿيون پر ٻئي پاسي بلوچستان جهڙو مالا صوبو انهن ڪچن ، پٿر ۽ مٽي جي ٺهيل گهرن تي مشتمل آهي جتي ڪنهن به قدرتي آفت جي سلسلي ۾ علائقي واسين پاران جوڙايل اهي پناهه گاهون ئي سندن موت جو سامان بڻجي وڃن ٿيون، گذريل سٺن سالن ۾ بلوچستان جي ساحل ۽ وسائل مان فائدو وٺندڙ حڪومتن بلوچستان کي گهڻو ڪجهه ڏيڻ جون دعوائون ته ڪيون پر اڳ آيل برساتن ۽ سيلابن جڏهن ته هاڻوڪي زلزلي انهن جي پت وائکي ڪري ڇڏي آهي، بلوچستان جي ستن ضلعن گوادر ، تربت ، خضدار ، ڪيچ ، آواران ، پنجگور ۽ چاغي ۾ زلزلي تباهي مچائي آهي، پر زلزلي سڀ کان وڌيڪ آواران ضلعي ۾ تباهي آندي آهي، آواران کي 11 نومبر 1992 ۾ ضلعي جو درجو ڏنو ويو،  جيڪو هن وقت کنڊر جو منظر پيش ڪري رهيو آهي، 21 هزار 6 سو 30 اسڪوائر ڪلو ميٽر تي پکڙيل آواران ۾ هن وقت هر پاسي پٽ پيل جايون، کلي آسمان هيٺ ويٺل عورتون ۽ ٻارڙا ۽ هر پاسي پنهنجن پيارن جي وڇڙي وڃڻ تي ماتم ڪري رهيون آهن ، 1995 جي انگ اکرن موجب 1 لک 69 هزار 4 سو 32 جي آبادي جي اڪثريت پنهن پيارن جي لاشن کي دفنائڻ ۽ ڪي وري پنهنجن لاپته ٿيل عزيزن جي لاشن کي پٽ پيل گهرن مان ڪڍڻ ۾ لڳل آهن،  بلوچستان ۾ آيل زلزلي سبب 360 فوتين ۾ هڪ ئي خاندان جا ٻه يا ٽي ڄڻا شامل آهن، جڏهن ته هڪڙي خاندان جا 18 ماڻهو هن حادثي سبب موت جو کاڄ بڻجي ويا آهن، جڏهن ته زلزلي سبب سوين ماڻهو زخمي آهن، هزارين ماڻهو شديد خوف واري ماحول ۾ کلي آسمان هيٺ ويٺل آهن، آواران جتي روڊ رستا ته ٺهيو پر سڄي ضلعي ۾  صحت جي بهتر سهولت ميسر ڪرڻ لاءِ ڪو ادارو موجود نه آهي، اهو ئي ڪارڻ آهي ته زخمين کي ڪراچي آندو پيو وڃي، زلزلا ، برساتون ، سيلاب ته قدرتي آفتون آهن، انهن کي روڪڻ ڪنهن جي وس ۾ نه آهي پر بهتر رهائشي سهولتون ، صحت جا انتظام، روڊ رستن جي سهولتن سبب گهٽ ۾ گهٽ متاثرن جي واهر ته ڪري سگهجي ٿي، پر اسان کي ملڪ جي ٻين علائقن وانگر بوچستان ۾ به ڪجهه نظر نه آيو، دنيا جي ڪنهن به ملڪ ۾ شايد اهڙو زلزلو اچي ها ته صوبائي يا وفاقي حڪومتون يڪدم سامهون اچن ها، پر افسوس ته بلوچستان جو وزير اعلي لنڊن جي دوري تي ويل آهي، 6 ڪلاڪ ۾  بلوچستان پهچڻ وارو سفر سائين جن ٻن ڏينهن تائين نه ڪري سگهيو آهي، بلوچستان ۾ نه ته ڪابينا آهي ته وري ڪا صوبائي مشينري جيڪا هن ايڏي وڏي سانحي کي منهن ڏيئي سگهي، سرڪاري مشينري ضرور پنهجي ڪم تي لڳل آهي، پر گهٽ ۾ گهٽ هن وقت بلوچستان جي زلزلي متاثر علائقي تربت ۾ جنم وٺندڙ مڊل ڪلاس مان تعلق رکندڙ وزير اعلي کي پنهنجن علائقي واسين سان گڏ هجڻ گهرجي ها، هن وقت وزير اعلي بلوچستان ڊاڪٽر عبدالمالڪ لاءِ دنيا جي ڪنهن به ملڪ جو دورو ۽ ڪنهن خاص تقريب يا ميٽنگ کان اهم سندس عوام آهي، جتي هن جنم ورتو ۽ جنهن ماڻهن جي ووٽن سان هُو وزير اعلي بڻيو آهي، پر شايد حڪومت جو نشو سائين جن کي سڀ  ڪجهه ڀُلائي ڇڏيو آهي ۽ حڪومتي ڪُرسي جي نشي کيس به بي حس بڻائي ڇڏيو آهي،

imsbaloch@hotmail.com

How to bring children to school

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3659

ٻارن کي سڪول ڏانهن ڪيئڻ آڻجي ؟

سرور بلوچ

صحت ۽ ٻيون سهولتون ته انتهائي ضروري آهن پر تعليم به هر ٻار جو بنيادي حق آهي، هر ٻار لاءِ اهڙا انتظام هئڻ گهرجن جيئن هو تعليم پرائڻ لاءِ اسڪول وڃي سگهي، حڪومت پاران ٻارن کي تعليم ڏانهن راغب ڪرڻ لاءِ مختلف اُپاءُ ورتا وڃن ٿا، داخلا مهم جي سلسلي ۾ آگاهي ريليون ڪڍيون وڃن ٿيون، سيمينار منعقد ڪيا وڃن ٿا، پر انهن جو ايترو اثر نظر نٿو اچي، ۽ اهڙين حڪومتي قدمن سان ڪي وڏي تعداد ۾ ٻار اسڪول ڏانهن نٿا اچن، پاڪستان ۾ تعليم جو ريشو ايترو نه آهي جيترو اسان کي سرڪاري انگ اکرن ۾ ٻڌايو وڃي ٿو، مختلف انگ اکرن موجب ملڪ ۾ 2.5 ملين کان وڌيڪ ٻار اسڪول کان ٻاهر آهن ، جڏهن ته سنڌ ۾ پڻ 50 کان 70 سيڪڙو ٻار سڪول کان ٻاهر ٻڌايا وڃن ٿا، سرڪاري ۽ غير سرڪاري انگ اکرن ۾ فرق ته ٿي سگهي ٿو پر هن وقت به ٻارن جي هڪ وڏي تعداد اسڪول کان ٻاهر آهي ، جيڪي ٻار اسڪول ئي نٿا وڃن انهن ٻارن مان گهڻائي ڪنهن دڪان تي ڪم ڪار ڪن ٿا يا وري ڳوٺن ۾ مال چاريندي نظر ايندا آهن، سرڪاري اسڪولن ۾ هاڻ ڪتابون مفت ملن ٿيون ۽ مختلف سماجي تنظيمن پاران ٿيلا ۽ ڪاپيون پڻ ڏنيون وڃن ٿيون، انهن سڀني سهولتن باوجود به ٻار اسڪول کان پري آهن. ٻارن جو اسڪول ۾ نه اچڻ جو هڪ سبب ته پڙهائي نه هجڻ ٻڌايو وڃي ٿو پر ٻي پاسي ان ڳالهه کان به انڪار نٿو ڪري سگهجي ته ان ۾ مائٽن جي لاپرواهي جو به وڏو هٿ آهي، ڇو ته جيڪي ٻار اسڪول کان ٻاهر آهن انهن جو 45 کان 55 سيڪڙو ته ڇوڪريون آهن جيڪي ٻاهر ڪم نٿيون ڪن ته انهن کي ڇو اسڪول نٿو موڪليو وڃي، ٻارن کي اسڪول ۾ واپس آڻڻ لاءِ معاشرتي طور جدوجهد جي ضرورت آهي، جڏهن ته حڪومت پڻ ڪجهه قدم کڻي ٻارن کي اسڪول آڻي سگهي ٿي، غربت جو سبب ڄاڻائي جيڪي مائٽ ٻارن کي اسڪول نٿا اماڻين انهن وٽ ان ڳالهه جو به ڪو جواب نه آهي ته ڇا پنجن سالن جو معصوم ٻار ڪو ڪم ڪار ڪري گهر هلائي سگهي ٿو، ڪنهن به دڪان يا ورڪشاپ يا ڪوبه ڪم ڪندڙ ٻار جيئن ته سکڻ جي مرحلي ۾ هوندو آهي ته کيس مزدوري نه پر 10 کان 30 روپيه خرچي ڏني ويندي آهي، ايترن پئسن سان نه ته ڪنهن گهر جي پُورت ٿي سگهندي آهي نه وري ايتري رقم آڻيندڙ ٻارڙو ان وقت گهر جو سهارو بڻيل هوندو آهي، پر ان سخت محنت ۽ مزدوري ۾ ٻار پنهنجو بچپن وساري هڪ عام انسان مان مشين بڻجي ويندو آهي، جڏهن ته ٻارڙن کي مزدوري يا ڪم سکڻ لاءِ موڪليندڙ مائٽ اهو به ٻڌائيندا آهن ته ڇوڪرو پڙهي ته ڪونه ٿو، جي ڪم تي نه موڪلينداسين ته هرو برو ڪني صحبت ۾ اچي خراب ٿي ويندو، ان لاءِ کيس ڪم ڌنڌي سان لڳايون ٿا، ته جيئن ڪجهه سکي وٺي، ان مان اها ڳالهه سامهون اچي ٿي ته ٻار پڙهائڻ يا نه پڙهائڻ مائٽن جي مرضي تي هوندو آهي، ۽ ان ۾ حڪومت جو ڪوبه عمل داخل نه هوندو آهي ان ڪري جيئن مائٽ کي وڻي ان طريقي سان هو ٻار کي نه پڙهڻ جي صورت ۾ ڪم تي موڪلين يا ويهاري ڇڏين کين ڪوبه پڇڻ ڪرڻ وارو نه آهي، هڪ ٻي اهم ڳالهه اها آهي ته اسان اڪثر دڪانن يا ورڪشاپن تي جن ٻارن کي ڪم ڪندي ڏسندا آهيون انهن جي عمر گهٽ ۾ گهٽ ڏهن سالن جي هوندي پر جي ان کان ڪجهه گهٽ هجي ته به پنج سالن جو ٻار ڪنهن به دڪان يا ورڪشاپ ۾ ڪم نه ڪندو آهي، ساڳئي طريقي سان ٻهراڙي ۾ به ڪنهن به ٻار کي پنجن سالن جي عمر ۾ مال چارڻ لاءِ نٿو اماڻيو وڃي، جڏهن ته ٻارن کي تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ پنجن سالن جي عمر ۾ داخل ڪرائي سگهجي ٿو، ان مان اها ڳالهه سامهون اچي ٿي ته غربت جي ڪارڻ نه پر ٻين سببن جي ڪري ئي ٻارن کي اسڪول نٿو ماڻيو وڃي، ٻارن کي اسڪول نه اماڻڻ جا سبب جيڪي به هجن پر حڪومت ڪجهه اهڙا قدم کڻي سگهي ٿي، جنهن سان ٻار جا مائٽ مجبور ٿي وڃن ته پنهنجي ٻار کي اسڪول موڪلين، جيئن ته ٻارن جا والدين ئي پنهنجي اولاد جا ڌڻي هوندا آهن ته انهن کي ڏنڊي جي زور تي مجبور نٿو ڪري سگهجي ته هو پنهنجي ٻارن کي اسڪول اماڻين ۽ نه وري اسان سيمينارن ۽ ريلين ذريعي ماڻهن جي ذهني سوچ کي تبديل ڪري سگهون ٿا، ٻارن کي اسڪول ڏانهن آڻڻ لاءِ ڪهڙا قدم ڪارگر ثابت ٿي سگهن ٿا اهو سوال اهم آهي ۽ ان تي حڪومت کي ضرور سوچڻ گهرجي پر منهنجي نظر ۾ ڪجهه اهڙا ڪم آهن جن سان اسان 100 سيڪڙو نه سهي پر ٻارن جي هڪ وڏي تعداد کي اسڪول ۾ آني سگهون ٿا، پيپلز پارٽي جي حڪومت ۾ ڪجهه اهڙا قدم ضرور کنيا ويا آهن جن سان گهٽ ۾ گهٽ ماڻهن کي شناختي ڪارڊ ٺهرائڻا پيا آهن، نه رڳو شهرن پر هاڻ ته ٻهراڙين ۾ به ماڻهن پنهنجا شناختي ڪارڊ ٺهرائي ڇڏيا آهن، ڇو ته غريبن کي حڪومت پاران بينظير انڪم سپورٽ پروگرام ذريعي هر ماه معاوضو ۽ نوجوانن کي شهيد بينظير ڀٽو يوٿ ڊولپمنٽ پروگرام جي ذريعي هر ماه وظيفو ۽ سکيا ملي ٿي، ساڳئي طريقي سان ٻارن جي تعليم لاءِ ڪجهه قدم کڻي سگهجن ٿا، سڀ کان پهرين ته پنج سال کان مٿي هر ٻار لاءِ شناختي ڪارڊ لازمي قرار ڏنو وڃي، ان سان گڏصحت مرڪزن ۾ پڻ ان ڳالهه کي لازمي بڻايو وڃي ته هر پنج سال جي ٻار جو علاج لاءِ شناختي ڪارڊ جي شرط رکي وڃي، جيئن ٻارن جا شناختي ڪارڊ ٺهي سگهن ۽ بينظير انڪم سپورٽ پروگرام مان وظيفو وٺندڙن لاءِ به اهو لازمي ڪيو وڃي ته سندن هر ٻار جو شناختي ڪارڊ ٺهيل هجي، ان کانسواءِ کين بينظير انڪم سپورٽ پروگرام جا ڪارڊ نه ملندا، جڏهن ته شناختي ڪارڊ ٺهرائيندڙ هر شخص کان ڪارڊ ٺهرائڻ وقت ئي سندس ٻارن بابت معلومات وٺي انهن جي داخلا ڪئي وڃي، جيئن ٻارن جي عمر ۽ سندن شناختي ڪارڊ بابت معلومات ملي سگهجي، ٻنين جي کاتن ، گهر ، پلاٽ ، دڪان يا ڪنهن به اهڙي قسم جي خريداري ۾ به ڪنهن نه ڪنهن طريقي سان ٻارن جو عمل داخل لازمي رکيو وڃي ( عمل دخل مان مراد انهن جا نالا شامل ڪيا وڃن جيئن انهن جي شناختي ڪارڊ جا نمبر ملي سگهن ) جنهن سان پڻ ٻارن جي شناختي ڪارڊ ٺهرائڻ جي عمل واڌارو ايندو، مطلب ته هر سرڪاري ڪم ڪار ۾ ان ڳالهه کي پڻ يقيني بڻايو وڃي ته ٻارن جا شناختي ڪارڊ ٺهيل هجن، جڏهن ته غير سرڪاري تنظيمن کي پڻ پابند بڻايو وڃي ته هو صحت ، تعليم ، پاپوليشن يا ڪنهن به قسم جي ڪم لاءِ ماڻهن کان سندن ٻارن جي شناختي ڪارڊن بابت نه رڳو پڇا ڪن پر انهن جي انٽري به لازمي رکي وڃي، مطلب ته حڪومت ۽ تعليم کاتي کي ڪنهن به طريقي سان هر پنج سالن کان مٿي جي ٻارن جي شناختي ڪارڊ ٺاهڻ واري عمل کي يقيني بڻائڻ گهرجي پر ان ۾ هڪ شرط ضرور رکجي ته شناختي ڪارڊ ٺهرائيندڙ ٻار سرڪاري يا غير سرڪاري اسڪول ۾ ضررو پڙهندو هجي، جڏهن هر سرڪاري ڪم ڪار ، بينظير انڪم سپورٽ پروگرام ، غير سرڪاري يا حڪومت پاران ڏنل رليف سميت هر ڪم ۾ ٻارن جي شناختي ڪارڊن بابت پڇا ڪئي ويندي ته پوءِ هر ٻار جو شناختي ڪارڊ ٺهرائڻ ماڻهن جي مجبوري ٿي پوندو ۽ جڏهن شناختي ڪارڊ ۾ ٻارن جو اسڪول ۾ پڙهڻ لازمي قرار ڏنو ويندو ته پوءِ اسان 100 سيڪڙو نه پر هڪ وڏي انگ ۾ ٻارن کي اسڪولن ڏانهن آڻي سگهبو،  يقينن هي هڪ ٻن ڏينهن جو ڪم يا عمل نه آهي، پر پلاننگ جو مقصد ئي هوندو آهي، ايندڙ وقت لاءِ ڪيئن ڪم ڪجي ، ان لاءِ تعليم کاتي ۽ حڪومت جي انهن قدمن سان اڄ يا هن سال نه سهي پر ايندڙ وقت ۾ ڪنهن حد تائين نه رڳو ٻارن کي اسڪول آڻي سگهندا پر اهو عمل آدمشماري سميت ٻين ڪيترن ئي مسئلن ۾ مددگار ثابت ٿي سگهندو.

imsbaloch@hotmail.com

Karachi operation and MQM's Trouble

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3620

ڪراچي آپريشن ۽ متحده جي پريشاني

سرور بلوچ

ڪراچي جي حالتن تي اسمبلي جي اجلاسن ۽ ٻاهر هاءِ گهوڙا ڪندڙ پارٽين ۾ سڀ کان اڳيان متحده رهي آهي ، ۽ هميشه ڪراچي جي حالتن تي ڪنٽرول نه ڪرڻ جي ذميوار حڪومت کي ڪوٺيندي رهي آهي ، پر جڏهن پاڻ حڪومتي بئنچن تي هوندي آهي ته انهن جو وريو مختلف هوندو آهي ، سمجهون ٿا اهائي ته سياسيت آهي ، پر ان سياست ۾ رياست کي ٽوڙڻ جي سوچ ڏاڍي ڳري ۽ خطرناڪ ٿي سگهي ٿي اها ڳالهه به ڌيان ۾ رکڻ گهرجي، متحده قومي موومنٽ ڪراچي ۾ امن امان جي حالتن کي قابو ڪرڻ لاءِ ڪراچي کي فوج حوالي ڪرڻ جي ڳالهه ڪئي جنهن تي کين سخت مخالفت جو سامهون ڪرڻو پيو، جنهن بعد سڀني پارٽين اهو فيصلو ڪيو ته پوليس ۽ رينجرز کي مڪمل اختيار ڏئي ٽارگٽڊ آپريشن ڪيا وڃن، حڪومتي احڪامن بعد رينجرز ۽ پوليس ڪراچي جي مختلف علائقن ۾ ڪاروائيون شروع ڪيون ۽ مختلف علائقن مان گرفتاريون ۽ هٿيار هٿ ڪرڻ جون دعوائون پڻ سامهون اچي رهيون آهن، سڪيورٽي ادارا ڪاروائي دوران اها ڳالهه به ڪندا رهيا آهن ، سياسي پارٽين ۾ موجود هٿيار بند به ڪنهن حد تائين ڪراچي جي بدامني ۾ ملوث آهن، جڏهن ته اها به حقيقت آهي ته هاڻ ڪجهه ٻيون قوتون پڻ ان شهر ۾ داخل ٿي ڪاروائيون ڪري رهيون آهن، رينجرز پاران ڪراچي ۾ ٽارگٽڊ آپريشن هلندڙ آهي ، رينجرز جڏهن ڪراچي جي مختلف علائقن ۾ ڪاروائيون ڪندو متحده جي اثر وارن علائقن ۾ داخل ٿي ته وري متحده پاران هاءِ گهوڙا شروع ٿي ويئي آهي، پر اها هاءِ گهوڙا ان وقت پُرتشدد ٿي ويئي ۽ جڏهن ايم ڪيو ايم جي اڳوڻي ايم پي اي نديم هاشمي کي ٻن پوليس اهلڪارن جي قتل جي ڏوهه ۾ گرفتار ڪيو ويو ، ان واقعي جي خبر ايندي ئي مڇريل ماڻهن نه رڳو ڪراچي جي مختلف علائقن ۾ فائرنگ ڪندي شهر کي بند ڪرايو پر بسون ، رڪشا ۽ موٽر سائيڪلن کي باهه ڏيئي ساڙيو ويو، جڏهن ته سنڌ جي ٻين شهرن ۾ پڻ هٿيارن جي زور تي دڪانون بند ڪرايون ويون، ۽ متحده جي اڳواڻن پاران بيان پڻ اچڻ شروع ٿي ويا ، متحده اڳواڻ حيدر عباس پنهنجي علائقن ۾ ٽارگٽڊ آپريشن کان پوءِ چوڻ لڳو ته آپريشن سياسي رنگ اختيار ڪري رهيو آهي، بابر غوري پڻ گهرو وزير کي فون ڪري آپريشن کي سياسي رنگ ڏيڻ جا خدشا ظاهر ڪرڻ شروع ٿي ويو، ان ئي دوران متحده سربراهه الطاف حسين جو بيان پڻ اچي ويو ته متحده خلاف 1992 ع جهڙو آپريشن ڪيو ويو آهي، هن چيو ته ڪارڪن رياستي ظلم ۽  بربريت سهڻ لاءِ ذهني طور تيار رهن، جڏهن ته سنڌ جي 11 سالن تائين رهندڙ گورنر جي استعيفي ڏيڻ جي خبر پڻ سامهون آئي آهي پر گهرو وزير پاران ساڻس رابطي جون خبرون پڻ گردش ڪري رهيون آهن، آپريشن بابت سندس تحفظات دور ڪرڻ جي ڳالهيون پڻ گردش ڪري رهيون آهن، متحده ڪراچي ۾ امن ڪرائڻ چاهي ٿي ته پوءِ سڄي ڪراچي ۾ بنا ڪنهن فرق جي آپريشن جي مخالفت ڇو ڪري رهي آهي ، متحده جي اثر وارن علائقن ۾ آپريشن ٿيڻ بعد آپريشن کي شڪي ۽ سياسي ٿيڻ جا بيان ڇو ڏنا پيا وڃن، ڪراچي ۾ آپريشن جي ڳالهه ڪندڙ متحده هاڻ ڪهڙي پريشاني ۾ وٺجي ويئي آهي ، متحده جي اهڙن بيانن مان اها ڳالهه ته واضع ٿي رهي آهي ته متحده رڳو انهن علائقن ۾ ڪاروائي ڪرائڻ گهري ٿي جتي سندس مخالف رهندڙ هجن ، متحده ڪراچي ۾ امن نه پر پنهنجا مخالف ختم ڪرائڻ لاءِ آپريشن چاهي ٿي جيڪو ڪنهن به صورت ممڪن ٿيندي نظر نٿو اچي، متحده پاڻ کي هڪ سياسي پارٽي سڏائي ٿي ۽ چوي ٿي ته اسان وٽ ڪا به هٿياربند ونگ نه آهي ته پوءِ هنن کي پنهنجن علائقن ۾ آپريشن ٿيڻ تي ايڏي ڳڻتي ڇو آهي ، متحده جو ايم پي اي بيگناهه آهي ته پوءِ پريشاني ڇا جي آهي ۽ ڪنهن ايم پي اي جي گرفتاري تي شهرن ۾ هڙتال ڪرائي گاڏيون ساڙڻ ڪنهن سياسي ۽ جمهوري پارٽي جو وڙ ته نه آهي، لياري مان تعلق رکندڙ پيپلز پارٽي جي  ايم اين اي شاجهان بلوچ به ته پوليس هراست مان اسمبلي جي اجلاس ۾ شرڪت لاءِ اسلام آباد ويو هو ، هو به چوي ٿو ته مان بيگناهه آهيان مون تي ڪوڙا ڪيس آهن پر سندس ڪارڪنن سندس گرفتاري تي اهڙي ڪاروائي نه ڪئي جهڙي متحده ڪري پنهنجي پت وائکي ڪئي آهي، جڏهن عدالتون موجود آهن ۽ ڪو بيگناهه آهي ته پوءِ پريشاني جي ڪهڙي ڳالهه آهي، ڪراچي جي امن امان کي برقرار رکڻ لاءِ آپريشن کي ڪنهن هڪ علائقي نه پر هر علائقي ۽ گهر گهر تائين وسيع ڪرڻو پوندو ٻي صورت ۾ ان آپريشن جو ڪو به فائدو نه ملندو، حڪومت کي به آپريشن کي سياسي متڀيد کان مٿاهون ٿي نه رڳو جاري پر تيز ڪرڻ گهرجي، ڇو ته جيئين جيئن متحده جي علائقن ۾ آپريشن ٿيندو ، انهن پاران هاءِ گهوڙا به شروع ٿي ويندي ۽ جيئن ته سڀني کي خبر آهي ته نام نهاد ميڊيا انهن جي هٿ ۾ آهي ته پوءِ حڪومت جي ڪنهن به درست فيصلي کي متحده ميڊيا جي ذريعي نوڙي مان نانگ ٺاهي حڪومت خلاف استعمال ڪندي، ان جو اشارو الطاف حسين جي نئين صوبي جي بيان مان اچي چڪو آهي، جيئن انهن جي علائقن ۾ آپريشن ۾ تيزي ايندي ۽ انهن علائقن مان گرفتاريون ۽ هٿيار برآمد ٿيندا ته نئين صوبي جو شوشو به تيزي سان سامهون ايندو، ان لاءِ حڪومت کي تيار رهڻ گهرجي، ۽ بنا ڪنهن سياسي دٻاءُ ۽ مفاهمت جي آپريشن جي تيز ڪرڻ گهرجي ، باقي رهي ڳالهه نون صوبن جي ته رڳو متحده  نه پر ڪجهه سازشي عنصر پاڪستان ٺهڻ کان وٺي سنڌ کي ٽوڙڻ جا خواب ڏسي رهيا هئا، جيڪي پاڻ ته مٽي ۾ دفن ٿي ويا پر سندس خواب پورو نه ٿي سگهيو ، اڄ به سنڌ جا سپوت اهڙي هر خواب ۽ سازش کي منهن ڏيڻ لاءِ تيار آهن ، متحده جي سربراه نون صوبن ٺاهڻ جو بيان ته ڏنو پر جڏهن سنڌ جي جوڌن پنهنجو آواز اٿاريو ته ترديد سامهون آئي ته اسان سنڌ کي ٽوڙڻ جي ڳالهه نه ڪئي هئي، ان مان اها ڳالهه واضع ٿي ته جڏهن به سنڌي هڪ آواز ٿيا آهن، مخالفن ۽ سنڌ دشمنن کي ناڪامي ۽ شڪست کانسواءِ ڪجهه به نه وريو آهي، ڪراچي ۾ هلندڙ آپريشن جي سڀ کان وڌيڪ ڳالهائيندڙ هان جڏهن سندن علائقن ۾ آپريشن شروع ڪيو ويو آهي ته متحده پريشاني نظر اچي رهي آهي، ۽ نون صوبن جو بيان ڏيئي ڪنهن طريقي سان ڪراچي آپريشن تان ڏيان هٽائڻ جي ڪوشش ڪري رهي آهي، پر جي متحده هڪ سياسي پارٽي آهي ته ان کي ڪراچي ۾ هلندڙ ٽارگٽڊ آپريشن مان پريشان نه ٿيڻ گهرجي، ڇو ته جي هو سچا آهن ته سچ ڪڏهن به لڪي نٿو سگهي.

imsbaloch@hotmail.com  

Pak-Taliban Talks

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3555

پاڪ طالبان مذاڪرات ۽ طالبان سوچ

سرور بلوچ

پاڪستان ۾ هلندڙ دهشتگردي ۽ ان جو عام عوام تي اثر ڪا ڳجهي ڳالهه نه آهي، اڳ جڏهن ڪو حادثو يا قتل ٿيندو هو ته ماڻهو ان تي ڪجهه پل لاءِ ضرور سوچيندا هئا، پر هاڻ ته هر پل ٿيندڙ انسان ۽ انسانيت جي قتل سوچڻ جي صلاحيت کي به قتل ڪري ڇڏيو آهي، وزير اعظم پاڪستان نواز شريف پاران گهرايل آل پارٽيز ڪانفرنس ۾ ملڪ جي سڀني پارٽين شرڪت ڪئي ۽ طالبان سان ڳالهين بابت پنهنجون پنهنجون صلاحون ڏنيون، متحده ۽ عوامي نيشنل پارٽي پاران دهشتگردن سان ڳالهين جي مخالفت جي خبرون پڻ سامهون آيون آهن، انهن پارٽين جو چوڻ آهي ته عام شهرين ۽ معصوم ماڻهن کي ماريندڙن سان ڳالهيون ڪبيون ته انهن جا حوصلا وڌندا، جڏهن ته اي پي سي ۾ شامل سياسي پارٽين جي اڳواڻن دهشتگردن سان ان شرط تي ڳالهين جي حمايت ڪئي ته پاڪستان جي آئين، قانون ۽ حڪومتي عملداري کي قبول ڪري هٿيار اڇليندڙن سان ڳالهيون ڪيون وڃن ۽ جيڪڏهن دهشتگرد ڳالهين جي ميز تي نه ٿا اچن ته پوءِ انهن جي خلاف سخت ڪارروائي ڪئي وڃي، ڪانفرنس  ۾ تحريڪ انصاف جي چيئرمين عمران خان جو چوڻ هو ته فاٽا ۾ فوج موڪلي وڏي غلطي ڪئي وئي آهي، اسان سڀني کي گڏجي ڊرون حملن جي حوالي سان سخت پيغام ڏيڻو پوندو. هن چيو ته دهشتگردن سان ڳالهيون ڪيون وڃن پر جيڪي ڳالهين جي ميز تي نه اچن انهن جي خلاف سخت کان سخت ڪارروائي ڪئي وڃي، جڏهن ته ان وچ ۾ جمعيت علماءِ اسلام (ف) جي مولانا فضل الرحمان چيو ته حڪومت طالبان سان ڳالهيون چاهي ٿي ته هر ممڪن تعاون ڪنداسين، پر اسان کي پرائي جنگ مان جان ڇڏائڻي پوندي. حڪومت پاران گهرايل آل پارٽيز ڪانفرنس ۾ حڪومت ، سندن اتحادي پارٽين ۽ حزب اختلاف پڻ ڳالهين جي حمايت ته ڪئي آهي، پر سڀني جو گڏ اهو به چوڻ آهي ته اسان کي نه رڳو هاڻ آمريڪا پاران شروع ڪيل ان جنگ مان پاڻ کي الڳ ڪرڻو پوندو پر ان سان گڏ آمريڪا پاران ٿيندڙ ڊرون حملن بابت به ڪا سخت حڪمت عملي جوڙڻي پوندي، اي پي سي ۾ ڳالهيون ته سڀني پارٽين سٺيون ڪيون پر هميشه ڳالهين ۾ ڪجهه ڏي ۽ ڪجهه وٺ واري پاليسي تي عمل پڻ ڪرڻو پوندو آهي، اسان جڏهن طالبان سان ڳالهيون ڪرڻ وينداسين ته اسان کي پنهنجي دماغ ۾ اها ڳالهه به ويهارڻ گهرجي ته انهن جي مطالبا اسان ڪيتري حد تائين مڃي سگهون ٿا ۽ اسان جي هٿ ۾ ڪهڙيون شيون آهن جيڪي اسان انهن کي ڏيئي سگهون ٿا، هڪ ڳالهه سامهون ايندي رهي آهي ته جڏهن ان جنگ جو باني آمريڪا طالبان سان ڳالهيون ڪري سگهي ٿو ته پوءِ اسان ڇو نٿا ڪري سگهون. اها ڳالهه ڪنهن حد تائين ٺيڪ به آهي پر آمريڪا ۽ طالبان ۾ هلندڙ جنگ ۽ پاڪستان ۾ ٿيندڙ طالبان يا ٻين دهشتگرد ڪاروائين ۾ گهڻو فرق آهي، آمريڪا طالبان سان ڳالهيون ڪري افغانستان مان پنهنجي عزت ڀري واپسي چاهي ٿي، پر اسان کي طالبان سان گڏ ان ملڪ ۾ ئي رهڻو آهي. پاڪستان ۾ هاڻ رڳو طالبان ئي دهشتگرد ڪاروائين ۾ ملوث نه آهي، پر هاڻ اسان جي ملڪ ۾ هلندڙ دهشتگردي هاڻ گهڻ رخي ٿي ويئي آهي، طالبا هاڻ ڪنهن هڪ ڌڙي جو نالو نه رهيو آهي، ملڪ ۾ هلندڙ پنهنجي يا پرائي جنگ دوران اسان جي ملڪ ۾ طالبان يا ڪجهه ٻين شر پسند ، شدت پسند يا دهشتگردن پاران ڪجهه اهڙيون ڪاروائيون به ڪيون ويون آهن، جنهن جو تعلق ڪنهن به طريقي سان آمريڪا جي جنگ يا انهن سان دشمني جي نتيجي ۾ نه ڪيون ويون آهن، خيبر پختون خواهه مان اسان کي اڪثر اهي خبرون ملنديون رهيون آهن ته طالبان اسڪولن خاص ڪري ڇوڪرين جي اسڪولن کي تباهه ڪرڻ ۾ ملوث آهن، جڏهن ته انهن علائقن ۾ ڪنهن به قسم جي سزا ۽ جزا به طالبان پنهنجي قانون مطابق ڏيندا آهن، طالبان سان ڳالهين جون ڳالهيون مختلف وقتن ۾ ٿينديون رهيون آهن، پر ان تي عمل نه ٿيڻ ڪري اُهي بي اثر ٿي ويون آهن، نئين آيل حڪومت وري طالبان سان ڳالهين جو فيصلو ڪيو آهي، جنهن لاءِ سڀني پارٽين جي صلاح مشوري لاءِ اي پي سي پڻ گهرائي هئي، جنهن کان پوءِ حڪومتي ڌر طالبان ڳالهين لاءِ پُر اميد نظر اچي رهي آهي، پر ڪجهه خدشن ڏانهن به ڌيان ڏيڻ گهرجي ، ڇو ته طالبان ڌڙا اي پي سي ۾ شريڪ پارٽين کان وڌي وڃڻ ڪري ڳالهين ۾ ڪجهه رنڊڪون اچي سگهن ٿيون، حڪومتي اجلس ۽ ڪانفرنس کانپوءِ طالبان پڻ سرگرم ٿي ويئي آهي، اي پي سي جي جوب ۾ اهي خبرون به آهن ته طالبان پڻ ڪالعدم تحريڪ طالبان جي امير حڪيم الله محسود جي سربراهي ۾ ٿيندڙ اجلاس ۾ 10 رڪني ڪميٽي جوڙي 10 مطالبا پڻ تيار ڪيا آهن، جنهن تحت گرفتار طالبان کي معافي ڏيئي کين آزادڪرڻ ، ڊرون حملن ۾ مارجي ويلن کي معاوضو ڏيڻ ، فوج جي قبائلي علائقن مان واپسي ۽ علائقي کي خاصه دار فورس ۽ لشڪر حوالي ڪرڻ سان گڏ شرعي عدالتن جي قيام جي ڳالهه پڻ سامهون آئي آهي، طالبان چاهي ٿي ته پاڪستان آمريڪا سان پنهنجو اتحاد ختم ڪري، ۽ سڄي علائقي کي سندن حوالي ڪري ته جيئن ان سڄي علائقي ۾ شرعي نظام ۽ عدالتون قائم ڪيون وڃن ، جڏهن ته اها به ڳالهه سامهون آئي آهي ته طالبان انهن مطالبن لاءِ امام ڪعبه جي ضمانت پڻ گهري رهيا آهن، ڪالعدم تحريڪ طالبان پاران سامهون آيل انهن مطالبن جي جواب ۾ حڪومت ڪهڙو جواب ٿي ڏئي ۽ ڪهڙا مطالبا مڃي سگهي ٿي اهو به جلد سامهون اچي ويندو، پر حڪومت پاران ڪي مطالبا سامهون نه آيا آهن، جن مان اها خبر پئي سگهجي ته حڪومت ڪهڙي آڌار تي ڳالهيون ڪرڻ گهري ٿي، طالبان رڳو ڪا گروهه يا تنظيم نه پر هڪ سوچ آهي جنهن کي تبديل ڪرڻ شايد ايڏو آسان نه هوندو، طالبان جا ڪجهه ڌڙا پنهنجن اثر وارن علائقن ۾ ڇوڪرين جي تعليم جي مخالفت به ڪن ٿا ۽ پاڪستان جي قانون ۽ آئين کان هٽي ڪري ماڻهن کي سزا ڏيڻ جو طريقه ڪار به پاڻ طئه ڪرڻ گهرن ٿا، جڏهن ته ڪجهه اهڙا ڌڙا به سامهون آيا آهن، جن جي نالي سان طالبان لڳايو ويو آهي، پر اُهي آمريڪا جي ڊرون حملن نه پر ملڪ ۾ مذهبي انتهاپسندي ۽ فرقه واراڻين سرگرمين ۾ ملوث آهن، حڪومت جتي وزيرستان جي طالبان سان ڳالهيون ڪرڻ وڃي رهي آهي اُتي اهڙن طالبان کي قابو ڪرڻ لاءِ ڪهڙي حڪمت عملي جوڙي پئي وڃي جيڪي آمريڪي پالسي نه پر ٻين ملڪن جي آشيرواد سان ملڪ ۾ انتها پسندي پکيڙي رهيا آهن، جڏهن ته حڪومت وزيرستان جي ڪالعدم تحريڪ طالبان ۽ ٻين ڌڙن سان ڳالهين ۾ سندن ساٿين جي آزادي لاءِ ته قابل قبول جواب ڏيئي سگهن ٿا پر ڊرون حملن واري ڳالهه به حڪومت لاءِ مٿي جو سور بڻيل رهندي، ڇو ته آمريڪا ڳ به جواب ڏيئي چڪي آهي ته اسان پنهنجي دشمنن جي خاتمي تائين ڊرون حملا بند نه ڪنداسين، پر جي حڪومت جي دٻاءُ ۾ ڊرون حملن کي روڪي به ڇڏجي ته ڇا طالبان جا ٻيا مطالبا مڃڻ حڪومت لاءِ آسان هوندو؟ جنهن ۾ طالبان جي علائقن مان نه رڳو فوج جي مڪمل واپسي پر سڄي علائقي کي لشڪر حوالي ڪرڻ ۽ پاڪستان جي آئين ۽ قانون کان هٽي ڪري طالبان جي پسند مطابق ڪي عدالتون قائم ڪرڻ حڪومت ۽ پاڪستان جي عوام کي قابل قبول هوندو؟.  هتي اهو به سوال پيدا ٿئي ٿو ته اي پي سي کانپوءِ طالبان ۽ حڪومتي ٽيم پاران عورتن جي حقن بابت ڪهڙي ڳالهه ٻولهه ٿيندي، ڇو ته جنهن علائقن ۾ عورتن کي ووٽ ڏيڻ جي مخالفت ٿيندي رهي آهي، اُتي کين ٻيا ڪهڙا حق ملي سگهن ٿا. جڏهن ته ڇوڪرين جي تعليم بابت به طالبان کي پنهنجو موقف واضع ڪرڻ جي ضرورت آهي، حڪومت ۽ طالبان جي ڳالهين ۾ آمريڪا سان اتحاد ختم ڪرڻ ۽ ڊرون حملن بابت جيڪي به ڳالهيون ٿين، پر طالبان جي ان سوچ بابت ڪهڙي ڳالهه ٿيندي، جنهن خلاف انساني حقن جون تنظيمون ، تعليم دوست، عورتن جي حقن جا جاکوڙيندڙ ، آئيني ۽ قانوني ماهر هميشه پنهنجو آوزا اٿاريندا رهيا آهن. حڪومت کي طالبان مذاڪرات ۾ انهن جي مطالبن کي مڃڻ سان گڏ اهي ڳالهيون به سامهون رکڻ گهرجن ته حڪومت ۽ طالبان مذاڪرات جي نتيجي ۾ ايندڙ ڪنهن فيصلي مان عام ماڻهو يا طالبان جي اثر هيٺ رهندڙ علائقن جي رهواسين جا حق ته صلب نه ٿا ٿين، ڪٿي ايئن نه ٿئي ته مذاڪرات سان وقتي طور ته حڪومت فائدو حاصل ڪري وٺي، پر ان جا ايندڙ وقت ۾ وڌيڪ خطرناڪ اثر سامهون اچي وڃن، ڳالهين ذريعي وقتي طور تي علائقي جي حالتن کي ته تبديل ڪري سگهجي ٿو پر جيستائين مسئلن جو ڪارڻ بڻنجندڙ طالبان سوچ ۾  تبديلي نٿي اچي، اهي مسئلا ڪجهه عرصي کانپوءِ وري سامهون اچي ويندا. پاڪستان حڪومت جي مذاڪرات ۾ ان وقت ئي اڳڀرائي ٿيندي جڏهن طالبان جي سوچ ۾ تبديلي ايندي.

imsbaloch@hotmail.com

Container Transactions

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3498

ڪنٽينرن وارو مامرو: حقيقت ڇا آهي ؟

سرور بلوچ

ڪراچي ۾ (Law and Order) جي حالت اها آهي ته نه ڪو (Law) قانون تي عمل ٿئي ٿو نه وري ڪٿي قانون نظر اچي ٿو، ٽيڪسي هلائيندڙ عام ماڻهو کي گولين جو کاڄ بڻايو وڃي ٿو ۽ ٽارگٽ ڪلر ۽ دهشتگرد هٿ ئي ڪونه ٿا اچن، ۽(Order)  حڪم ته ڪو مڃڻ لاءِ تيار ئي نه آهي، اڪثر حڪومت پاران جاري ڪيل حڪم رڳو ڪاغذن ۾ ئي رهجي وڃن ٿا، ان تي عمل ڪٿي به نٿو ٿئي، قانون جي بالادستي لاءِ ان کي سياست کان پاڪ ڪرڻ جي ضرورت آهي، تڏهن ئي امن امان جي صورتحال بهتري ڏانهن وڃي سگهي ٿي، سڄي ملڪ ۾ امن امان جي صورتحال اطمينان جوڳي نه آهي پر ڪراچي ۾ امن امان جي صورتحال انتهائي ڳڻتي جوڳي آهي، ڪراچي ۾ امن امان قائم ڪرڻ هر حڪومت لاءِ هڪ چئلنج ئي رهيو آهي، ڪراچي مان چونڊن ۾ ڪامياب ٿيندڙ پارٽيون هڪ ٻئي تي الزام تراشيون ڪري پوائنٽ اسڪورنگ ئي ڪنديون رهيون آهن، پر ڪڏهن به سڀني گڏ ويهي پڪي ۽ پختي ارادي سان شهر جي امن امان بابت ڪي اسرائتا فيصلا نه ڪيا آهن، ڪراچي نه رڳو ملڪي پر بين الاقوامي طور تي پڻ وڏي اهميت جو حامل شهر آهي، پر ان شهر ۾ وڌندڙ بدامني نه رڳو ڪراچي جي رهندڙ ن پر سڄي سنڌ ۽ ملڪ جي ماڻهن لاءِ پريشانين جو سبب بڻجي رهيو آهي، ڪراچي ۾ جديد هٿيارن جو استعمال ۽ انهن جو ان شهر ۾ پهچڻ تي پڻ سوال اٿندا رهيا آهن، ته ڪراچي جهڙي شهر ۾ آخر ايتري وڏي تعداد ۾ هٿيار ڪٿان ۽ ڪهڙي رستن تان اچن ٿا ۽ سڪيورٽي ادارا ان کان بي خبر ڪيئن آهن، ڪراچي ۾ جاري بدامني ۽ ان ۾ استعمال ٿيندڙ هٿيارن جي بحث دوران هڪ ڳالهه سامهون آئي هئي ته ڪراچي جي بندرگاهه مان وڏي تعداد ۾ هٿيار غائب ٿيا هئا ۽ اهي هٿيار نيٽو جي ڪنٽرين سوڌو غائب ٿيڻ جي ڳالهه سامهون آئي هئي، ٻن اڍائي سالن کان ان ڳالهه تي هميشه گوڙ ٿيندو رهيو هو ته ڪراچي ۽ ٻين علائقن ۾ ٽارگٽ ڪلنگ يا تخريب ڪاري لاءِ استعمال ٿيندڙ هٿيار اُهي آهن جيڪي نيٽو جي ڪنٽيرن مان چوري ٿيا بلڪه ڪنٽرينرن سوڌو لاپته ٿي ويا، پوليس جي اعلي عمدارن سميت رينجرز پاران پڻ اهڙيون ڳالهيون سامهون آيون هيون. جيئن ته ان وقت پورٽ اينڊ شپنگ جو وفاقي وزير بابر غوري هو ۽ ان جو تعلق متحده سان ته هميشه ان خلاف ئي الزام لڳندا رهيا هئا ته انهن ڪنٽينرن کي غائب ڪرڻ ۾ سندس هٿ آهي، متحده پاران ان ڳالهه جي ترديد پڻ ٿيندي رهي هئي، پر جڏهن ڪراچي بدامني ڪيس دوران ان معاملي تي بحث ٿيو ته ڪجهه وڌيڪ ڳالهيون سامهون اچڻ شروع ٿي ويون، ان کان اڳ ته اها ڳالهه ٿيندي رهي هئي ته نيٽو جا هزارن جي تعداد ۾ ڪنٽينر غائب ٿيا آهن، هر ماڻهو جي واتان جدا جدا انگ سامهون ايندا رهيا هئا، پر آخر وڃي اهو انگ 19 هزار ڪنٽينرن تي بيهي رهيو. ڪراچي جي بندرگاهه مان 19 هزار ڪنٽينر غائب ٿي ويا ۽ انهن ۾ نيٽو جا هٿيار يا ڪجهه ٻيو سامان هو، پر ان تي حڪومت ڪجهه به نه ڪيو رڳو هڪ ٻئي تي الزام هڻي پنج سال گذاري ويا، ۽ ان دوران آمريڪا ۽ نيٽو پڻ ان معاملي تي ڪا ڳالهه نه ڪئي، پر اوچتو جڏهن ڪراچي بدامني ڪيس دوران 19 هزار ڪنٽينرن جي غائب ٿيڻ جي ڳالهه تي زور وڌو ويو ۽ انڪوائري جي ڳالهه ٿي ته آمريڪا به جاڳي اٿيو ۽ ان ڳالهه جي ترديد ڪئي ويئي ته اسان جا ڪي به هٿيار سان ڀريل ڪنٽينر غائب ئي نه ٿيا آهن، امريڪي سفارت خاني پاران 19 هزار آمريڪي ۽ ايساف ڪنٽينر گم ٿيڻ واري دعوي کي رد ڪندي چيو ته “آمريڪا ۽ ايساف ڪراچي جي بندرگاهه مان هٿيار نه گهرايا آهن، بندرگاهه رڳو سفارتي ۽ فوجي سامان لاءِ استعمال ٿئي ٿي، جڏهن ته سامان گهرائڻ لاءِ ڪسٽمز کان لائسنسن يافته ڪيريئر گهرايا وڃن ٿا، آمريڪا ڪراچي مان ايندڙ ۽ ويندڙ سموري سامان جو حساب ڪتاب رکڻ جي صلاحيت رکي ٿو” آمريڪي سفارت خاني جي هن بيان ۾ ڪيتري صداقت آهي اهو ته اڳتي هلي سامهون ايندو، پر ان ڳالهه تي پڻ حيرت آهي ته آخر ان معاملي تي هيڏي وقت کان گوڙ هلندڙ هو پر آمريڪا ان وقت ڇو منظر تان غائب رهي، ۽ اهو بيان ڪنٽينر غائب ٿيڻ جي خبرون اچڻ وارن ڏينهن ۾ ڇو نه ڏنو ويو. آمريڪا جي تازي بيان ڪيترن ئي سوالن کي پڻ جنم ڏيئي ڇڏيو آهي، ڇو ته آمريڪا ۽ ايساف جا ڪنٽينر ۽ اُهي به هٿيارن سان ڀريل گم نه ٿيا ته ايترو عرصو ڇو بيان جاري نه ٿيو، ڇا ڪجهه لڪائڻ جي ڪوشش ڪئي پئي وڃي، ڇو ته ڪنٽيرن جي غائب ٿيڻ ۽ انهن ۾ موجود هٿيارن جو ڪراچي ۽ ٻين علائقن ۾ استعمال جون ڳالهيون پڻ سامهون آيون آهن، ۽ حڪومت پڻ ڪراچي ۽ بلوچستان ۾ ٻاهرين قوتن پاران امن امان کي خراب ڪرڻ جا الزام هڻندي رهي آهي ۽ انهن ٻاهرين قوتن جي قطار ۾ ڪنهن ڪنڊ پاسي کان ظاهري يا لڪيل آمريڪا جو نالو به ايندو رهيو آهي، ۽ جتي آمريڪا ڪنٽينرن جو حساب ڪتاب رکڻ جي صلاحيت جي ڳالهه ڪري ٿي ته اُتي اها ڳالهه به سمجهڻ کپي ته ڪجهه اهڙا ڪم ۽ ڪاروائيون به هونديون آهن، جنهن جو حساب ڪتاب قانون مطابق نه رکيو ويندو آهي، پر جي هڪ لمحي لاءِ آمريڪا جي ان بيان کي صحيح مڃي وٺجي ته پوءِ پاڪستان حڪومت جي ان بيان کي ڪيئن ڏسجي ته ڪراچي ۽ ٻين علائقن ۾ تخريب ڪاري ، ٽارگٽ ڪلنگ ۽ دهشتگردي لاءِ استعمال ٿيندڙ هٿيار آمريڪي ڪنٽينرن وارا آهن، اهي بيان نه رڳو حڪومت سندن مخالفن پر پوليس ۽ رينجرز پاران پڻ سامهون ايندا رهيا آهن، ان سڄي معاملي ڪيترن ئي سوالن کي جنم ڏنو آهي ته آخر آمريڪا جا ڪنٽينر غائب ئي نه ٿيا آهن ته پوءِ 19 هزار جو انگ ڪٿان آيو ۽ ڪنهن ڏنو ، ۽ جي اهي ڪنٽينر آمريڪا ۽ ايساف جا نه هئا ته پوءِ ڪنهن جا هئا ۽ ڪراچي ۾ ڪنهن گهرايا هئا ، ۽ اُهي پوءِ ڪيڏانهن غائب ٿي ويا، ۽ انهن ۾ ڪهڙيون شيون هنيون. انهن سوالن جا جواب ملندا به الائي نه پر ان ڳالهه کي سمجهڻ جي ضرورت آهي ته آمريڪا جي ڪنٽينرن ۾ هٿيار ايندا ئي نه آهن ته پوءِ اهو بيان ڪيتري صداقت رکي ٿو ته ڪراچي ۽ ٻين علائقن ۾ استعمال ٿيندڙ هٿيار آمريڪي يا نيٽو جا هئا، ۽ اهي ڪنٽينرن مان نه آيا ته پوءِ ڪهڙن رستن تان ڪراچي تائين پهتا، انهن منجهيل سوالن جا جواب ٿي سگهي ٿو ته ڪراچي بدامني ڪيس ۾ سامهون اچي وڃن، ان سلسلي ۾ اها خبر پڻ سامهون آئي آهي ته سپريم ڪورٽ پاران ڪنٽينر غائب ٿيڻ لاءِ جوڙيل ڪميشن ايف بي آر کان رڪارڊ طلب ڪري ورتو آهي، جنهن تحت ان ڪميشن ايف بي آر کان نه رڳو رڪارڊ پر ان عرصي دوران پورٽس ۽ ڪلڪٽريس ۽ ٻين لاڳاپيل ادارن ۾ مقرر آفيسرن جا تفصيل پڻ گهريا آهن. ڪراچي جي بندرگاهه مان هٿيارن سان ڀريل ڪنٽينر غائب ٿي ويا آمريڪا ان ڳالهه جي ترديد ڪري ڇڏي ته اسان جا ڪي به ڪنٽينر غائب نه ٿيا آهن ، ته پوءِ ڪراچي جي بندرگاهه مان غائب ٿيل ۽ هٿيارن سان ڀريل 19 هزار ڪنٽينر آخر ڪنهن جا هئا.

imsbaloch@hotmail.com

Wars and their impact on children

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3392

جنگون ۽ انهن جا ٻارڙن تي پوندڙ اثر

سرور بلوچ

عظيم (Great)  لفظ ڪنهن سٺي ڪم لاءِ استعمال ڪبو آهي ، جيئن عظيم قومي اڳواڻ ، عظيم عورت ، عظيم ڪارنامو وغيره وغيره ، پر مونکي اڄ تائين اها ڳالهه سمجهه نه آئي آهي ، ته عظيم لفظ جي انگريزي يا ڪنهن ٻي ٻولي ۾ ڪابه معني هجي پر اسان سنڌي يا اردو ۾ ان لفظ کي ڪنهن جي چڱائي بيان ڪرڻ يا تعريف لاءِ استعمال ڪندا آهيون، پر اسان اڄ به ڪتابن ۽  لکڻين  هڪ جملو پهرين جنگ عظيم يا ٻي جنگ عظيم آساني سان ڳولي ۽ پڙهي سگهو ٿا ، مان اهو سوچي ٿوري دير لاءِ مُنجهي ضرور ويندو آهيان ته ڇا ڪا جنگ به عظيم ٿي سگهي ٿي ، ماڻهن کي مارڻ ڪو ڪارمانو ٿي سگهي ٿو ، ڪجهه ڏينهن يا مهينن تائين هلندڙ جنگ ۽ ان جا ڪيترن ئي سالن تائين نڪرندڙ ڀيانڪ نتيجن جا ڪارڻ بڻجندڙ ماڻهو تعريف جي لائق ٿي سگهن ٿا، انسانن جو حال ، مستقبل ، معيشت کي تباهه ڪندڙ جنگ، انسانن جي قتل وغارت وارو عمل ۽ ٻارڙن تي پوندڙ ان جو اثر ڪڏهن به عظيم نٿو ٿي سگهي ، جنگ ڪنهن به مسئلي جو حل نه آهي ، هميشه وڏي جاني ۽ مالي نقصان واري جنگ کانپوءِ ڳالهين جي ميز تي ويهي فيصلي ذريعي مسئلن کي حل ڪبو آهي ، ڇو ته اسان جي سامهون ڪافي اهڙا مثال موجود آهن ته جنگ يا بارود ذريعي ڪڏهن به امن قائم نه ٿيو آهي ، افغانستان تي ٿيندڙ جنگي ڪاروائيون ۽ حملا اسان وساري نٿا سگهون ڇوته اڄ تائين افغانستان تي حملي جي نتيجي امن نه آيو آهي ، افغان جنگ جي ڪري ڪيترائي خاندان دربدري واري زندگي گهاري رهيا آهن ، ۽ ڪيترائي ٻارڙا پاڪستان ۾ قائم ڪيل ڪئمپن ۾ صحت ، تعليم جي بنيادي سهولتن کان پري ۽ شهرن ۾ ڪاغذ چونڊڻ ۽ ڪچري جي ڍير تان ڪنا ميوا کائي کائي پيٽ جي باهه وسائيندي نظر ايندا آهن، ساڳئي نموني عرب ملڪن ۾ تبديلي جي نالي تي ٿيندڙ خانه جنگي به ڪي فائدا ته نه ڏنا آهن ، پر نقصان جو ڪاٿو لڳائڻ به مشڪل آهي ، امن بندوق سان اچي ها ته عراق هن وقت پر امن علائقو هجي ها ، اُتي ماڻهو ڌماڪن ۾ نه مرن ها ، ماڻهو بک ۽ بدحالي جو شڪار نه ٿين ها ، تبديلي جي نالي تي عراق ۾ جيڪا تبديلي آئي ان ماڻهن جي زندگي ۾ بهتر تبديلي نه آندي ۽ تازو مصر ۾ ايندڙ انقلاب ۽ وري ان مٿان فوجي ڪاروائي به عام ماڻهن کي پريشانين کانسواءِ ڪجهه به ناهي ڏيئي سگهيو ، جنگ ڪنهن فائدي لاءِ وڙهي پئي وڃي يا ان پٺيان ڪي ٻيا هٿ ۽ مقصد آهن ، ان سڀني شين کان بي خبر اهي ننڍڙا ٻارڙا پنهنجي زندگي ۽ آئندي لاءِ پريشان آهن ، جيڪي جنگي جنون جي ور چڙهي ويا آهن ، مختلف ملڪن جي وچ ۾ ٿيندڙ جنگن يا ملڪ ۾ اندورني گهرو ويڙهه جي نتيجي ۾ سڀ کان وڌيڪ ننڍا ٻار متاثر ٿين ٿا ، جن به ملڪن ۾ جنگون لڳيون آهن ته اُتي وڏي تعداد ۾ ٻارڙا متاثر ٿيا آهن ، ٻارڙن جو نه رڳو مستقبل تباهه ٿئي ٿو پر اڪثر ٻارڙا پنهجيون حياتيون به وڃائي ويهن ٿا ، جنگن جي نتيجي ۾ ڪئمپن ۾ زندگي گهاريندڙ خاندانن جي ٻارن جون زندگيون داءُ تي لڳل هونديون آهن ، جنگن جي نتيجي پنهنجن گهرن کان نڪري پنهنجي ملڪ يا ٻين ملڪن ۾ مهاجر ڪئمپن ۾ رهندڙ خاندانن ۾ وڏن جي مقابلي ۾ ٻارڙا تمام جلدي موسمي اثرن ۽ کاڌ خوراڪ جي گهٽتائي جي ڪري مختلف بيمارين جي ور چڙهي وڃن ٿا ، افغانستان ۾ وڏي عرصي کان هلندڙ خانه جنگي ۽ ٻاهرين قوتن جي حملي جي نتيجي ۾ به ٻارڙن وڌيڪ ڀوڳيو آهي ، اقوام متحده موجب “افغان جنگ ۾ شهرين جي مارجڻ ۾ اضافو ٿيو آهي ، رپورٽ موجب ان ۾ عورتن ۽ ٻارن جو تعداد وڌيڪ آهي ، هلندڙ سال ۾ عورتن جي مارجڻ جي انگ ۾ 61 سيڪڙو ۽ ٻارڙن جي مارجڻ جي انگ ۾ 30 سيڪڙو اضافو ٿيو آهي.”  ساڳئي طريقي عرب ملڪن ۾ پڻ ٻارڙا شديد مشڪلات ۾ آهن ، عراق جنگ دوران پڻ گلڙن جهڙن ٻارڙن کي ابدي ننڊ سمهاريو ويو ، ۽ لکن جي تعداد ۾ ٻارڙا انتهائي ڪسمپرسي جي حالت ۾ دربدر ٿيا ، اڃان تائين عراق ۾ امن امان جي صورتحال اطمنان جوڳي نه آهي ، هن وقت سڄي دنيا جون نظرون هڪ ٻي عرب ملڪ شام ڏانهن آهن ، جنهن تي امريڪا حملو ڪرڻ جي تياري ڪري رهي آهي ، اڳ مختلف ملڪن تي حملي جي نتيجن کان با خبر هوندي به امريڪا شام تي حملي جي رٿا بندي ڪئي آهي، ٻين ملڪن ۾ اهڙين جنگن جي نتيجي ۾ ماڻهن جون حياتيون خاص ڪري معصوم ٻارڙن جون حياتيون وڃائيندڙ جنگ ڪڏهن به فائدو نه ڏيئي سگهيو آهي ، شام يا دنيا جي ٻين ملڪن ۾ اقتدار لاءِ ٿيندڙ جنگ ڪندڙ حڪمران يا سندن مخالف انهن عام ماڻهن ۽ خاص طور تي ٻارڙڻ کي ڇو وساري ويهندا آهن ، جنهن جي مستقبل جي نالي تي ڪيل جنگ انهن جي زندگيون ئي کسي وٺندي آهي ، شام ۾ هلندڙ گهرو ويڙهه سان آيل تباهي کي ڪنهن به ريت جائز نٿو قرار ڏيئي سگهجي ، حڪومتي قدم هجن يا سندن مخالفن جون ڪاروائيون ٻنهي ڌرين کي ان ڳالهه بابت ضرور سوچڻو پوندو ته جنگ جا نتيجا ٻين عرب ملڪن ۾ امن قائم ڪرڻ ۾ ناڪام ويا آهن ، حڪومتن جا تختا اونڌا ڪرڻ سان يا حڪومت پاران ماڻهن جي ڳالهه نه مڃڻ سان نقصان وري به عام ماڻهن کي ڀوڳڻو پوندو آهي ، شام ۾ ٿيندڙ خانه جنگي ۾ به سڀ کان وڌيڪ مسئلن ۾ ٻارڙا ئي ڦاٿل آهن ، اقوام متحده موجب “ شام ۾ ٿيندڙ گهرو ويڙهه جي نتيجي ۾ ڀڄي نڪتل ٻارڙن جو انگ 10 لک کان وڌيڪ آهي ، جن جون عمرون 11 سال جي ويجهو آهي ۽ جيڪي جنگ جي خوف کان ڀڄي ويا آهن ۽ اڪثر پنهنجن عزيزن کان وڇڙي ويا آهن ، جڏهن ته شام جنگ ۾ 20 لک کان وڌيڪ ٻارڙا سڌي يا اڻ سڌي طرح متاثر ٿيا آهن ، جنگ سبب متاثر ٿيل خاندانن ۽ ٻارڙن جو وڏو انگ شام جي پاڙيسيري ملڪ اردن جي ڪئمپن ۾ پناهه وٺي ويٺل آهن ، اردن ۾ ٽي وڏا ڪئمپ آهن ، جن ۾ لکن جي تعداد ۾ شام مان آيل پناهه گير ترسيل آهن ، جڏهن ته اردن ۽ ٻين پاڙيسيري ملڪن ۽ علائقن ۾ قائم ڪئمپن ۾ لکين شامي پناهه گير آيل آهن جڏهن ته انهن ۾ 50 سيڪڙو تعداد ٻارڙن جي ٻڌائي ويئي آهي، سماجي تنظيم سيو دي چلڊرن جي نمائندي هڪ ريڊيو انٽريو ۾ اردن جي ڪئمپن ۾ رهندڙ ٻارڙن بابت ٻڌايو ته“ 10 لک ٻارڙا ڪئمپن ۾ ترسيل آهي جيڪي شديد ذهني ۽ نفسياتي دٻاءُ جو شڪار آهن ، اُهي ٻارڙا پنهنجي سامهون ٿيل ڌماڪن ۽ قتل وغارت سبب شديد ذهني انتشار جو شڪار ٿيل آهن ، ڪئمپ ۾ ترسيل 8 کان 9 سالن جي ٻار کي جڏهن ڊرائينگ ٺاهڻ لاءِ ڏبو آهي، ته اُهي پني تي پنهنجي گهر جي تصوير يا ڪنهن دريا جي تصوير سان گڏ مئل ماڻهن ، سر ڪٽيل لاش يا ڪنهن همراهه کي هٿ ۾ بندوق جهليل ڏيکاريندآ هن ، ان مان آساني سان اندازو لڳائي سگهجي ٿو ته ٻارڙن جو ذهن ڪهڙي پاسي ڏانهن وڃي رهيو آهي.”

جنگ جا نقصان انيڪ ۽ فائدا نه هئڻ جي برابر آهن ، ان ڳالهه جي سڀني کي چڱي ريت ڄاڻ آهي ، پر ان هوندي به دنيا ۾ اڃان تائين جنگ مان ئي مسئلن جي حل کي ڳولهڻ جو سلسلو جاري آهي ، جنگ سبب مستقبل کي اونداهين ڏانهن ڌڪيندڙ قوتون اهو ڇو ويساري رهيون آهن ته انهن پاران شروع ڪيل ان جنگ جا اثر ايندڙ نسل ۾ منتقل ٿيندا ۽ پوءِ اردن جي ڪئمپن ۾ رهندڙ شامي ٻارڙن ۽ ٻين ملڪن ۾ جنگ سبب ساڳئي ذهني انتشار جا شڪار معصوم پنهنجن ذهنن ۾ نقش ٿيل بارود جي ڌماڪن ، پنهجن عزيزن جي موت جي منظرن کي مٽائي نه سگهيا ته ان جا اثر ايندڙ وقت ۾ ڪهڙا نڪرندا. جنگي جنون جي ور چڙهيل ٻارڙن جي ذهنن تان جنگ جي ڀيانڪ منظرن کي نه مٽايو ويو ته ايندڙ وقت شايد اڃان به خطرناڪ ۽ مشڪل ٿي ويندو.

imsbaloch@hotmail.com   

Karachi Situation and MQM Demands

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3334

ڪراچي جون حالتون ۽ متحده جو مطالبو

سرور بلوچ

ڪراچي جون حالتون خراب ٿيڻ پويان گهڻائي سبب آهن ، ۽ انهن سببن جي حڪومت کي به ڄاڻ آهي ، پر سياسي حڪومتون سياسي سببن ڪري ڪارروائي کان لنوائين ٿيون ، ڪراچي روشنين جي شهر مان بدامني ، قتل وغارت ، ڌماڪن جو شهر بڻجي ويو آهي ، سڪيورٽي ادارا ڪراچي جي حالتن جا ذميوار ڀتا مافيا ، پلاٽن تي قبضا ، سياسي طاقت جو مظاهرو ، منشيات ، ڀنگ لاءِ اغوا ۽ ٻين ڪيترن ئي ظاهري ۽ لڪيل قوتن کي ڄاڻائيندا آهن ، ڪراچي ۾ شايد ئي ڪو اهڙو ڏينهن هوندو جڏهن ڪنهن گهر ۾ ماتم نه ٿيندو هجي ، هڪ ڏينهن اندر ڪيترن ئي ماڻهن کي بي گناهه ابدي ننڊ سمهاريو وڃي ٿو ، ڪراچي ۾ ٿيندڙ ڪاروائين ۽ بدامني جا الزام  سڀ کان وڏي پارٽي سڏائيندڙ متحده تي پڻ لڳندا رهيا آهن ، ۽ ساڳئي طريقي سان پيپلز پارٽي ۽ عوامي نيشنل پارٽي پڻ ڪنهن نه ڪنهن حد تائين انهن الزامن ۾ گهريل رهيا آهن ، ڪراچي جون حالتون 1992 کان اڳ به ڪي خاص بهتر نه هنيون ، ۽ انهن ڏينهن ۾ ٿيندڙ ڪاروائي تي متحده کي جيڪي خدشا ۽ شڪايتون هنيون تن جي باري ۾ هو مختلف فورمن تي دانهيندا به رهيا آهن ، تازو متحده سربراهه الطاف حسين وري ملڪ ۾ پنهنجي تقرير سان هڪ نئين بحث کي ڇيڙي ڇڏيو آهي ، الطاف حسين جيڪو 1992 ۾ فوج جي ڪراچي ۾ ٿيل آپريشن جي نه رڳو سخت مخالفت ڪئي پر سڪيورٽي ادارن مٿان قانون کان مٿاهان قدم کڻي سندن ساٿين کي قتل ۽ گم ڪرڻ جهڙيون ڳالهيون پڻ ڪندو رهيو آهي ، پر اچانڪ هن جي تازي تقرير ۾ جڏهن هن چيو ته ڪراچي کي فوج حوالي ڪيو وڃي ته ان ڳالهه تي سياسي جماعتن نه رڳو تنقيد ڪئي پر اسيمبلي اندر پڻ سخت رد عمل جو مظاهرو ڪيو ويو، پيپلز پارٽي ، نواز ليگ ، تحريڪ انصاف ان مطالبي کي هڪ وڏي سياسي غلطي ڪوٺيو آهي ، متحده جي ان مطالبي جي ڪنهن به وڏي سياسي پارٽي حمايت نه ڪئي آهي ، ان جو ڪارڻ اهو ٻڌايو پيو وڃي ته ڪنهن به صورت ۾ ڪراچي کي فوج حوالي ڪرڻ جي ڳالهه نه رڳو غير سياسي پر غير جمهوري آهي ، جنهن جي جواب ۾ متحده اڳواڻ فاروق ستا چيو ته اسان کي خبر آهي ته اهو مطالبو غير جمهوري ۽ غير سياسي آهي پر حالتن جي ڪري اسان اهڙو مطالبو ڪيون ٿا موصوف پنهنجي ڳالهه کي وزنائتو بنائڻ لاءِ آئين جا آرٽيڪل پڻ ٻڌائي ڇڏيا ، متحده جي سربراهه الطاف حسين پڻ لنڊن مان ڪيل پنهنجي مطالبي ۾ آرٽيڪل ۽ آئين مطابق ڪراچي کي فوج حوالي ڪرڻ جا دليل ڏيندي چيو ته جيڪو ڪراچي کي فوج حوالي ڪرڻ جي مخالفت ڪري رهيا آهن انهن کي آئين جو مطالعو ڪرڻ گهرجي ته جڏهن حالتون جمهوري حڪومت جي ڪنٽرول کان ٻاهر ٿي وڃن ته پوءِ فوج کي گهرائي سگهجي ٿو، پنهنجي ڳالهه کي اڃان به وزنائتو ثابت ڪرڻ لاءِ متحده ڪراچي جي واپارين سان گڏجي هڪ احتجاجي ريلي پڻ ڪڍي جتان واپارين جي ڪلهي تي بندوق رکي ڪراچي ۾ فوج گهرجي واري گولي هلائي ويئي، ڪراچي جا واپاري ڪهڙي خوف سبب ايئن ڪرڻ تي مجبور ٿيا اها ته سڀني کي چڱي ريت خبر آهي ، ڪراچي ۾ واپاري جنهن عذاب ۾ زندگي گذاري رهيا آهن ۽ جنهن نموني سندن ڪاروبار کي خطرا لاحق آهن انهن وٽ ٻيو ڪو چارو به نه آهي ته هو ڪنهن کي انڪار ڪري سگهن ، هونئن به چوندا آهن ته ڏاڍي جي لٺ کي ٻه مٿا ، ڪراچي ۾ فوج جي مطالبي تي سياسي پارٽيون خفا آهن ته آخر متحده سياسي پارٽي سڏائي غير سياسي ۽ غير جمهوري مطالبو ڇوڪري رهي آهي ، جڏهن ته ڪراچي جون حالتون 2013 جي چونڊن کان پوءِ نه پر گهڻو اڳ کان خراب آهن ، متحده گذريل مشرف دور کان وٺي حڪومت ۾ رهي آهي ، ان وقت به ڪراچي جون حالتون ساڳيون هنيون جيڪي اڄ آهن ، پر ان وقت جڏهن متحده حڪومتي بئنچن تي ويٺي هئي تڏهن کين ڪراچي جون حالتون ۽ انهن جي حل بابت ڇو خيال نه آيو، اها ڳالهه متحده جي ان مطالبي کان وڌيڪ وزنائتي آهي ، متحده جي حالت هن وقت تمام گهڻي خراب ان ڪري به ٿي ويئي آهي ته هڪ پاسي سندن سربراهه کي لنڊن ۾ پنهنجي ئي پارٽي جي هڪ باغي اڳواڻ ڊاڪٽر فاروق ستار جي قتل ڪيس جي جاچ کي منهن ڏيڻو پئجي رهيو آهي ۽ ٻيو ڪراچي مان ويندڙ هڪ وڏي رقم جو حساب ڪتاب پڻ ڏيڻو آهي ، ڪراچي مان ايتري وڏي رقم اُها به هڪ غريبن جي پارٽي اڳواڻ کي ڪنهن ڏنا اهو سوال پاڪستان سان گڏ برطانيه لاءِ به اهم بڻجي ويو آهي ، چندي جي نالي يا ڪنهن ٻين ذريعن مان گڏ ڪيل اها رقم سامهون اچڻ ۽ سندن سربارهه خلاف ڪارروائي کان پوءِ متحده ۾ وڏي هلچل مچي ويئي هئي ، ڪراچي ۾ متحده جي نالي تي ورتل چندي جي نالي تي ڀتي جي متحده نه رڳو انڪار ڪئي پر انهن ڪاروائين ۾ شامل پنهنجن ڪارڪنن کي پارٽي مان پڻ ڪڍڻ جو اعلان ڪيو ، متحده جي سربراهه پاران ڏنل هاڻوڪي مطالبي مان ته ايئن لڳي رهيو آهي ته واقعي متحده ڪراچي ۾ چندي ۽ ٻي مد ۾ رقم گڏ ڪندڙ سيل بند ڪري ڇڏيا آهن ، ان ڪري ئي متحده ڪراچي کي فوج حوالي ڪرڻ جو مطالبو ڪيو آهي ، پر عجب ڳالهه وري سامهون آئي آهي ته الطاف حسين ڪراچي ۾ فوج گهرائڻ جو مطالبو ته ڪيو آهي پر سندس چوڻ آهي ته ڪراچي ۾ فوج ضرور اچي پر 1992 وانگر آپريشن نه ٿيڻ گهرجي ڇوته 1992 ۾ رڳو متحده کي نشانو بڻايو ويو هو ، مطلب ته سندس چوڻ آهي ته هن ڀيري متحده کي ڇڏي ٻين خلاف ڪارروائي ڪئي وڃي ، حيرت ته ان ڳالهه جي آهي ته ڪراچي جي سڀ کان وڏي پارٽي سڏائيندڙ ۽ ڪراچي جي سڀني کان وڌيڪ سيٽن تي ڪامياب ٿيندڙ متحده کي ڇڏي باقي ڪنهن خلاف آپريشن ٿيڻ گهرجي ، ڪراچي ۾ بدامني ، ڀتا مافيا ، اغوا ۽ دهشتگردي خلاف مختلف فورمن تان آواز اٿندا رهيا آهن ، پر ان لاءِ ڪڏهن به هڪ طرفي ڪاروائي جي ڳالهه نه ٿي آهي ، اگر متحده جي سربراهه کي ڪراچي جو امن ايترو ئي پيارو آهي ته هن کي ٻين وانگر “پهرين مان ” واري فارمولي تي ڳالهائڻ گهرجي ۽ پهرين پنهنجي علائقن مان هٿيار ڦٽا ڪرڻ ۽ ڪارروائي جو اعلان ڪرڻ گهرجي باقي رڳو پاڻ کي معصوم ۽ ٻين کي قاتل چوڻ سان ڪڏهن به ڪراچي جو امن امان بحال نه ٿيندو جيستائين سڀئي پارٽيون  پنهنجا مفاد هڪ پاسي رکي ، پنهنجن پارٽين مان هٿيار بند ٽولا ختم ڪري سامهون نه آيا ، ڪراچي جو امن بحال نه ٿيندو .

imsbaloch@hotmail.com

By-Election PPP and ANP Come Back

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3238

ضمني چونڊ ، پيپلز پارٽي ۽ اي اين پي جي واپسي

سرور بلوچ

پاڪستان جي تاريخ ۾ جڏهن به چونڊون ٿينديون آهن ، ته ان ۾ هارايل ڌر پاران چونڊ ۾ ڌانڌلين جا الزام لڳندا آهن ، ساڳئي طرح جڏهن 11 مئي 2013 تي چونڊُون ٿيون ته به جتان به اميدوار هارايو ان پاران ڌانڌلين جا الزام لڳندا رهيا ، ميڊيا تي پڻ ڌانڌلين جا ثبوت ڏيکاريا ويا هئا ، ڪٿي ڪٿي ته اهڙيون پولنگ اسٽيشنون به ظاهر ٿيون هنيون جتي رجسٽر ووٽن کان به وڌيڪ ووٽ ڪاسٽ ٿيا هئا ، 11 مئي جي چونڊن ۾ پيپلز پارٽي کي ملڪ مان ۽ خاص ڪري پنجاب مان جنهن نموني شڪست ملي ان جي توقع نه ته پيپلز پارٽي کي هئي ۽ نه وري عام ماڻهن کي اهو وهم وگمان ۾ هو ته پيپلز پارٽي اهڙي نموني ناڪام ٿيندي ، ساڳئي طرح خيبر پختون خواهه مان عوامي نيشنل پارٽي جي تڏا ويڙهه ٿي ، اڪثر پيپلز پارٽي ۽ عوامي نيشنل پارٽي جي اميدوار انهن تڪن تان ناڪام ٿيا جتي سندن آبائي حلقو هو ۽ سندن ووٽ بينڪ هو ، ساڳئي طريقي مسلم ليگ نواز کي پڻ چونڊن ۾ ڌانڌلين جون شڪايتون هنيون ، 11 مئي تي ٿيندڙ چونڊڻ ۾ ڌانڌلين خلاف سڀني پارٽين پنهنجي پنهنجي طريقي سان احتجاج ڪيا ، پر سڀ کان وڌيڪ تحريڪ انصاف جدوجهد ڪئي پر ڪجهه خاص نه وريو ، جيئن ته 11 مئي جي چونڊڻ ۾ هر پولنگ اسٽيشن تي آرمي جا اهلڪا مقرر ڪرڻ ممڪن نه هو ان ڪري پارٽين پاران چونڊ عمل ۾ ڌانڌلين جا الزام ڪنهن حد تائين ٽيڪ به لڳي رهيا هئا، 11 مئي جي چونڊن ۾ ٻن يا وڌيڪ سيٽن تي ڪامياب ٿيندڙن پاران هڪ سيٽ خالي ڪرڻ ۽ ڪجهه ٻين سببن ڪري انهن سيٽن تي ضمني چونڊون ڪرايون ويون آهن ، ملڪي تاريخ ۾ پهريون ڀيرو ايتري وڏي تعداد ۾ سيٽن تي ٿيندڙ ضمني چونڊن ۾ ڌانڌلين جي شڪايت نظر نه آئي ، ڇو ته اڪثر پولننگ اسٽيشنن کي آرمي ۽ رينجرز حوالي ڪيو ويو هو ، پوليس رڳو پولنگ اسٽيشن ٻاهر امن امان کي ڪنٽرول ڪرڻ لاءِ مقرر ٿيل هئي ، اڳ ٿيل ٿيل چونڊن ۾ پوليس پولنگ اسٽيشن اندر ، رينجرز ۽ آرمي جا جوان رڳو امن امان کي ڪنٽرول ڪرڻ لاءِ پولنگ اسٽيشن جي ٻاهر مقرر ٿيل هوندا هئا پر ضمني چونڊن آرمي جا جوان پولنگ اسٽيشن اندر ، رينجرز جا اهلڪار مين گيٽ تي ۽ پوليس اهلڪار ٻاهر يا پوءِ رڳو گشت تي مقرر هئا ، 11 مئي چونڊن ۾ پيپلز پارٽي کي پنجاب مان بُري طرح ناڪام ٿي هئي جنهن تي هنن پاران ڌانڌلين جا الزام لڳايا ويا هئا ، ساڳئي نموني عوامي نيشنل پارٽي پڻ خيبر پختون خواهه ۾ ڌانڌلين ذريعي کين هارائڻ جا الزام سامهون آيا هئا ، 22 مئي تي جڏهن ضمني چونڊون ٿيون ته ماڻهن کي اهوئي اندازو هو ته جنهن اميدوار جيڪا سيٽ ڇڏي آهي ان تي سندن ئي پارٽي جو اميدوار ڪامياب ٿيندو ، پر ضمني چونڊن جي نتيجن عام ماڻهن کي اهو سوچڻ تي ضرور مجبور ڪيو ته فوج ۽ رينجرز جي نگراني ۾ ٿيندڙ چونڊن جي رزلٽ کي سامهون رکي ڏسجي ته پوءِ 11 مئي جي چونڊن ۾ آيل نتيجن کي ڪهڙي ساهمي ۾ تورجي يا ڪهڙي مشين مان گذارجي جو سچ سامهون اچي ، ضمني چونڊن ۾ پاڪستان جي پهرين سيٽ معني ته اين اي 01 تي 11 مئي جي چونڊن ۾ تحريڪ انصاف جو چيئرمين عمران خان 90 هزار ووٽ کڻي ڪامياب ٿيو هو جڏهن سندن مقابلي ۾ عوامي نيشنل پارٽي جي اميدوار کي غلام احمد بلور کي رڳو 24 هزار ووٽ مليا هئا ، خيبرپختون خواهه ۾ تحريڪ انصاف جي حڪومت هئڻ تي هر ماڻهو کي اهو ئي اندازو هو ته اهان سيٽ تحريڪ انصاف کي ملندي پر غير سرڪاري نتيجن موجب عوامي نيشنل پارٽي جي اڳواڻ غلام احمد بلور ان سيٽ تي 37 هزار کان وڌيڪ ووٽ کڻي ڪامياب ٿي ويو آهي ، جڏهن ته تحريڪ انصاف جي گُل بادشاهه رڳو 25 هزار ووٽ کڻي سگهيو آهي ، ان نتيجي ماڻهن کي حيران ان لاءِ به ڪيو ته 11 مئي جي چونڊڻ ۾ جنهن تڪ تي 1 لک 14 هزار کان مٿي ووٽ ڪاسٽ ٿيا ۽ ضمني چونڊن ۾ رڳو  62 هزار ووٽ ڪاسٽ ٿيا ، ان تڪ تي عوامي نيشنل پارٽي جي اميدوار جي ڪاميابي انهن لاءِ ان ڪري به وڏي ڪاميابي آهي ته تحريڪ انصاف ٽن مهينن جي حڪومت ماڻهن کي مايوس ڪيو آهي يا پوءِ قق مئي جي چونڊن وارو جادو تحريڪ انصاف کان وسري ويو آهي پر ٻنهي صورتن ۾ عوامي نيشنل پارٽي ضمني چونڊ ۾ واپسي ڪري ڇڏي آهي ، جڏهن ته ضمني چونڊن ۾ پيپلز پارٽي پڻ واپسي ڪئي آهي ، سانگهڙ جي تڪ اين اي 235 جيڪا فنڪشنل ليگ جي پڪي سيٽ سمجهي ويندي هئي ان سيٽ تان پيپلز پارٽي جي اميدوار شازيه مري ڪاميابي ماڻي آهي ، جڏهن فنڪشنل اميدوار خدا بخش درس تاريخ ۾ هميشه ڪامياب ٿيندڙ فنڪشڻل کي شڪست کان بچائي نه سگهيو ، ان تي 11 مئي جي چونڊن م فنڪشنل ليگ سنڌ جو صدر سيد صدرالدين شاهه 74 هزار کان وڌيڪ ووٽ کڻي ڪامياب ٿيو هو پر 22 اگسٽ جي ضمني چونڊن ۾ فنڪشنل اميدوار 55 هزار ووٽ مس کڻي سگهيو آهي ، ان تڪ تي پيپلز پارٽي جي اميدوار جي ڪاميابي ناقدين جي نظر ۾ فنڪشنل ليگ لاءِ تمام وڏو جهٽڪو آهي ، جڏهن ته پنجاب جي تڪ مظفر ڳڙهه تي پيپلز پارٽي جي اڳوڻي پرڏيهي وزير حنا رباني کر جو والدغلام نور رباني 26 هزار کان وڌيڪ ووٽ کڻي ڪامياب ٿيو آهي ، سندس مقابلي ۾ ان سيٽ تي 11 مئي جي چونڊ ۾ ڪامياب ٿيل جمشيد دستي جو ڀاءِ جاويد دستي بيٺل هو جنهن کي شڪست جو منهن ڏسڻو پيو آهي ، ضمني چونڊن ۾ اڪثر انهن ماڻهن کي ڪاميابي ملي آهي جن يا سندن پارٽي جي اميدوار 11 مئي جي چونڊن ۾ شڪست کاڌي هئي ، نواز ليگ ۽ تحريڪ انصاف کي پڻ ضمني چونڊن ۾ ڪاميابي ملي آهي پر پيپلز پارٽي ۽ عوامي نيشنل پارٽي ضمني چونڊن ۾ واپسي ڪري نه رڳو پاڻ کي ڪنهن حد تائين بهتر ڪيو آهي پر کين هاڻ 11 مئي جي چونڊن ۾ هٿ وٺي هارائڻ جي ڳالهه کي ثابت ڪرڻ لاءِ هڪ پليٽ فارم به ملي ويو آهي ، ضمني چونڊن ۾ فوج جي نگراني ۾ 41 تڪن تي چونڊ ٿي آهي جن مان تحريڪ انصاف عام چونڊن ۾ کٽيل 2 سيتون جڏهن ته فنڪشنل ليگ هڪ سيٽ هرائي ويٺا آهن ، ضمني چونڊن ۾ قومي اسمبلي جون 5 سيٽون مسلم ليگ نواز ، 3 سيٽون پاڪستان پيپلز پارٽي ،2 سيٽون تحريڪ انصاف ، جڏهن ته متحده ، عوامي نيشنل پارٽي ۽ پختون خواهه ميپ هڪ هڪ سيٽ کٽي آهي ، جڏهن ته پنجاب اسمبلي جي مان 10 مسلم ليگ نواز ، 3 تحريڪ انصاف ، 2 پاڪستان پيپلز پارٽي کٽيون آهن ، خيبرپختون خواهه مان 2 آزد اميدوار ڪامياب ٿيا آهن جڏهن ته هڪ سيٽ جميعت علما اسلام ۽ هڪ سيٽ عوامي نيشنل پارٽي جي حصي ۾ آئي آهي ، جڏهن ته بلوچستان اسمبلي مان 2 سيٽون مسلم ليگ نواز کٽي ويو آهي ، سنڌ جي 4 صوبائي سيٽن تي ضمني چونڊون ٿيون جن مان 3 متحده کٽيون جن ۾ هڪ سيٽ ميرپوخاص واري هئي پيپلز پارٽي شڪارپور جي سيٽ هڪ سيٽ مان ڪامياب ٿي آهي ، 11 مئي جي چونڊن ۾ ناڪامي تي ڌانڌلين جا الزام هڻندڙ  پاڪستان پيپلز پارٽي ۽ عوامي نيشنل پارٽي ڪنهن حد تائين واپسي ڪرڻ ۾ ڪامياب ٿي ويئي آهي ،

imsbaloch@hotmail.com

Media Ethics And Rating War

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3162

ريٽنگ جي جنگ ، عام عوام تنگ

سرور بلوچ

اسلام آباد ۾ 5 کان 6 ڪلاڪ تائين هلندڙ براهراست فلم پاڪستاني ميڊيا جو ڪو پهريون ڪارنامو نه هو ، اهڙا ڪارناما اسان کي هر ٻئي ڏينهن ڏسڻ لاءِ ملن ٿا ، ميڊيا کي ملڪ جو ڇوٿون ٿنڀ سڏيو وڃي ٿو ، ۽ اڄ جي دور م اهو ٿنڀ ٻين سڀني کان وڌيڪ طاقتور بڻجي رهيو آهي ، مشرف دور ۾ ميڊيا تمام تيزي سان سامهون آئي ۽ ڏسندي ئي ڏسندي ڪجهه سالن اندر پاڪستان ۾ چئنلن جون قطارون لڳي ويون ، جن ۾ نيوز چئنل به وڏي تعداد ۾ سامهون آيا ۽ اڃان اهو سلسلو جاري آهي ، پر انهن کي ضابطا اخلاق تي عمل ڪرائڻ لاءِ ڪي به اپاءُ نظر نه آيا ، جنهن  جي ڪارڻ هاڻ ميڊيا تي ڪنٽرول ڪرڻ ملڪي حڪومتن لاءِ هڪ چئلنج بڻجي ويو آهي ، حڪومتي ضابطا اخلاق کان هٽي ڪري جيڪي ادارن پاڻ ويهي ضابطا اخلاق جوڙيا آهن ، انهن تي به عمل ڏسڻ ۾ نٿو اچي ، نيوز چئنل پنهنجي ڏسندڙڻ کي خبر پهچائڻ جو ذريعو آهن ، اڳ جڏهن رڳو سرڪاري چئنل هوندو هو ته خبرون ايڏيون جلد ۽ تيز نه ملنديون هيون ۽ اخبار جيئن ته ٻئي ڏينهن ايندي هئي ، ان لاءِ بروقت خبر جو ڪو به تاثر نه هو ، جنهن ڪري نجي خبرن جا چئنل اچڻ سان ماڻهن کي بروقت خبر پهچائڻ جو عمل شروع ٿيو ، پر ان ۾ ڏسندڙ جي خواهش مطابق نه پر پنهنجي مرضي موجب تبديليون ٿينديون رهيون ، بروقت خبر يا لائيو دنيا جي ٻين ملڪن ۾ به ڏيکاريا وڃن ٿا پر ان جا به ڪي معيار مقرر آهن ، ۽ دنيا جي وڏن ملڪن ۾ ضابطا اخلاق جو به خاص خيال رکيو وڃي ٿو ، پر اسان جي ملڪ ۾ ان جي ابتڙ ٿي رهيو آهي ، اسان جي ميڊيا کي اڃان تائين خبر ئي نه آهي ته سندن ڪم ڪهڙو آهي ، شايد ئي دنيا ۾ ايئن ٿيندو هجي ته ڪنهن به چئنل جو رپورٽر يا اينڪر پرسن بنا ڪنهن اجازت جي پنهنجي مرضي موجب ڪنهن به گهر ، دڪان ، آفس ۾ گهڙي پنهنجي رڪارڊنگ شروع ڪري ڇڏيندو آهي يا ڇڏيندي آهي ، اسان جي خبرن وارن چئنلن ۾ اهو روز جو معمول آهي ، اڪثر جاين تي پوليس وانگر ڇاپا هنيا وڃن ٿا ۽ ان وقت مائڪ هٿ ۾ کنيل رپورٽر جو رويو به عجب هوندو آهي ، ڪنهن ڪنهن وقت ايئن محسوس ٿيندو آهي، ته ڄڻ هٿ ۾ کنيل مائيڪ اڳين ماڻهو کي وهائي ڪڍندو، اسان جي ميڊيا ۾ براهراست نشريات جي هڪ اهڙي جنگ شروع ٿي ويئي آهي ، جو هاڻ وڏي يا اهم خبر جي اهميت ئي ڄڻ مري ويئي آهي، دنيا ۾ ٻين ملڪن ۾ شايد ئي ڪو اهڙو موقعو ايندو آهي جڏهن ڪنهن خبر کي بريڪنگ خبر ۽ براهراست هلايو ويندو آهي، پر اسان وٽ سياسي پارٽين جي ليڊر کان وٺي ڪنهن چرئي جي عجيب حرڪتن تائين هر خبر براهراست ٿي ويئي آهي، اسان جي ملڪ ۾ ميڊيا جي ادارن ۾ پڻ هڪ جنگ شروع ٿي ويئي آهي جنهن کي ريٽنگ جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، ريٽنگ اهڙو ماپو آهي جنهن سان اهو پتو لڳايو ويندو آهي ته اُن وقت ڪيترا ماڻهو ان چئنل جي نشريات ڏسي رهيا آهن يا گذريل هفتي يا مهيني ڪيترن ماڻهن چئنل جي نشريات ڏٺي، ۽ انهن ادارن کي ان ريٽنگ موجب ئي اشتهار پڻ ڏنا ويندا آهن، ريٽنگ جي جنگ جي ڪري چئنل ضابطا اخلاق کان پوئتي هٽي رهيا آهن، مذهب ، ثقافت ، اخلاقي روايات ، احترام ۽ عزت کي ريٽنگ نه رڳو پوئتي ڌڪي ڇڏيو آهي، پر ان ريٽنگ جي چڪر ۾ ملڪي معاملا به خطري ۾ پئجي رهيا آهن، ڪهڙي وقت ۽ ڪهڙي طريقي سان نشريات کي براهراست ڪرڻ جي ضرورت آهي ان ڳالهه جو ڪڏهن به خيال نٿو رکيو وڃي، ۽ نه ئي وري ان ڳالهه تي ڪڏهن ڌيان ڏنو وڃي ٿو ته ماڻهن کي ڇا ڏيکارڻو آهي ۽ ان جا اثر ڏسندڙن ۽ سندن ٻارن تي ڇا پئي سگهجن ٿا، مون کي مونکي چڱي ريت ياد آهي جڏهن مناوا پوليس تي حملو ٿيو ته ان وقت به مختلف چئنل ان سڄي عمل کي براهراست ڏيکاري رهيا هئا، پر ان وقت حيرت ٿي ته ميڊيا اهو سڄو عمل ڏيکاري رهيو هو جيڪو پوليس کي خفيه طرقي سان ڪرڻوهو ميڊيا پوليس جي هرپلاننگ کي سڄي دنيا آڏو ڏيکاري رهيو هو پوليس ڪٿي سيڙهي لڳائي رهي آهي ڪهڙي پاسي مان وڃڻ جي ڪوشش ڪري رهي هر پل ۽ هر حرڪت ماڻهن جي سامهون هئي، جنهن ڪري پوليس کي تمام گهڻيون ڏکيائيون پيش آيون، ۽ اهو سلسلو ايئن ئي جاري آهي تازو اسلام آباد جو واقعو به عجب واقعو هو ، ٻن هٿيارن سان اسلام آباد ۾ اسلامي حڪومت قائم ڪرڻ ۽ نون چونڊن لاءِ نڪتل سڪندر شايد پاڙيسيري ملڪ جي فلم پيپلي لائيو ڏٺي يا نه پر جنهن به ڏٺي هي ان لاءِ اسلام آباد ۾ پنج ڪلاڪ کان وڌيڪ هلندڙ پيپلي پارٽ ٽو کان گهٽ نه هئي ، پيپلي لائيو فلم ۾ سنتوش کي قرباني جو ٻڪرو بڻائي گهر وارا ان جي موت مان ڪي مقصد حاصل ڪرڻ پئي چاهيا ان کي ميڊيا هڪ اهم خبر ڪري پيش ڪري رهي هئي، ان ۾ ڏيکاريو ويو ته ڪيئن ميڊيا ڪنهن خبر کي يا ماڻهو جي موت کي به پنهنجي مقصد ۽ هڪ ٻئي چئنل کان اڳتي نڪرڻ لاءِ استعمال ڪندي آهي، ان فلم جي ڪردار کي ويهڻ، کائڻ پيئڻ کان وٺي جهنگ ويندي به ڏيکاريو وڃي ٿو، ۽ ساڳئي ڪهاڻي اسان کي اسلام آباد ۾ نظر آئي سڪندر ڪنهن به مقصد سان آيو هجي پر ان کي جنهن نموني ميڊيا ۾ جاءِ ڏني ويئي ان سان هن کي وڌ کان وڌ اُتي رهڻ جو موقعو مليو، سڪندر ۽ سندس گهر واري جا فون نمبر هٿ ڪري ميڊيا جنهن نموني سان هنن سان ڳالهائي ۽ سندس مسئلا معملوم ڪري ۽ انهن کي حل ڪرڻ جي ڳالهه ڪري رهي هئي ان مان ايئن لڳي رهيو ته هاڻ پوليس کي گهر وڃڻ کپي، سڪندر کي پڻ فون تي شايد ماڻهو سندس بهادري ۽ ميڊيا ۾ سندس ڪوريج جي باري ۾ ٻڌائي رهيا هئا، جنهن مان ان کي به وڌ کان وڌ اسڪرين تي رهڻ جي خواهش وڌي رهي هئي، پر ان وچ ۾ زمرد خان اچي سڄو ڊرامو ئي ڦٽائي ڇڏيو، ان ڇهن ڪلاڪن ۾ هر ان عمل کي ڏيکاريو ويو ان ڳالهه کان هٽي ڪري ته ڇا  عام عوام اهو ڏسڻ چاهين يا نه، ساڳئي ميڊيا جنهن زمرد خان کي هيرو ڪري پيش ڪري رهيا هئا انهن ڪجهه پل اندر کيس احمق ۽ زيرو ڪري ڇڏيو، ۽ ڪو چئنل هن جي تعريف ته ڪو وري سندس عمل کي بيوقوفي ڄاڻائي رهيو هو، پر جيئن ته ميڊيا ۾ ريٽنگ جي جنگ لڳل هئي ان لاءِ هر چئنل هڪ ٻئي کان اڳتي نڪرڻ لاءِ پنهنجو پنهنجو ڪم ڪري رهي هئي، ميڊيا جي ريٽنگ جي ڪري شايد ڪجهه دير ۾ ٿيندڙ ڪاروائي کي پنج ڪلاڪ کان وڌيڪ لڳي ويا، ميڊيا جي ان عمل تي رڳو حڪومت، عام ماڻهن پر ميڊيا جي ماڻهن پڻ تنقيد ڪئي، ان نشريات ۾ جڏهن پوليس ميڊيا کي براهراست نشريات روڪڻ ۽ سڪندر خلاف ڪاروائي جو فيصلو ڪيو ته ميڊيا ۽ پوليس وچ ۾ ڏند چڪ به ٿي ڇو ته ميڊيا ڪنهن به صورت ريٽنگ ۾ پوئي هٽڻ نه پئي چاهيو، اهو به نظر آيو جڏهن پوليس چئني پاسن کان شاميانا لڳائيا ته ميڊيا بلڊنگن يا گاڏين جي ڇتن تي چڙهي نشريات جاري رکي، خبرن جي چئنلن ريٽنگ ۾ تفريحي چئنلن کي پوئتي ڪري ڇڏيو آهي، ۽ هاڻ ميڊيا ريٽنگ جي جنگ ۾ ڪنهن به صورت پوئتي هٽن لاءِ تيار نه آهي، ۽ نه وري لڳي رهيو آهي ته ضابطا اخلاقن تي ڪو عمل ٿيندو، ڇو ته ميڊيا رڳو هاڻ براهراست نشريات تائين نه پر حڪومت ٺاهڻ ۽ ڊراهڻ جو ڪردار ، پوليس وانگر ڇاپا مار ڪاروائيون، مذهبي ڏهاڙن رمضان المبارڪ ، ربيع الاول ، عيد کي به ڪاروبار بڻائي ڇڏيو آهي، ميڊيا ريٽنگ جي جنگ ۾ ان عام ماڻهو کي وساري ڇڏيو آهي جيڪو انهن جي ان عمل مان تنگ لڳي پيئي آهي .

imsbaloch@hotmail.com

Kafan Main Werheal Eid

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3045

ڪفن ۾ ويڙهيل عيد

سرور بلوچ

12 سالن جي پرويز ماءُ سان ضد ڪري پنهنجي پسند جا ڪپڙا ۽ جوتا ورتا هئا، عيد جا نوان ڪپڙا ڏسندي هن ماءُ کي چيو هو ته بابا کي چئو منهنجي لاءِ نوان نوٽ ضرور کڻي اچي عيد جي ڏينهن مان ٻارن سان گڏ گهمندس، جهولن تي چڙهندس، چاٽ ۽ آئس ڪريم کائيندس، جوس پيئندس ڏاڍو مزو ايندو، لياري جي ننڍن وڏن، پوڙهن پڪن کان پڇا ڪجي ته اُهي ڪهڙيون ٻه شيون آهن جن سان اوهان کي وڌ کان وڌ چاهه آهي، ته جواب اهو ئي هوندو هڪ ته فٽبال ٻيو ڀٽو، ان ۾ ڪوبه شڪ ناهي ته لياري جا رهواسي فٽبال ۽ شهيد ڀٽو جا شيدائي آهن، ڪهڙيون به حالتون هجن پر انهن جي محبت ۾ ڪمي نٿي اچي، پرويز عيد کان ٻه ڏينهن ماءُ کان اجازت وٺندي چيو ته امان اڄ رات چاڪيواڙا ۾ فٽبال جو مئچ آهي مان به ويندس، ماءُ چيو پٽ رات جو دير تائين مئچ هلندو تون نه وڃ ننڊ اچي ويندئي ڇڏ ضد کي، پر پرويز جو جنون هن کي رهڻ نه ڏنو ماءُ جي اک لڳندي ئي هن فٽبال مئچ ڏسڻ لاءِ نڪري ويو، رات دير سان هڪ وڏي ڌماڪي سان پرويز جي ماءُ جي اک کُلي ته هن جي زبان مان بي اختيار نڪتو يا الله خير ڪجان، ٿوري دير ۾ جڏهن کيس اطلاع مليو ته اوهان جي پرويز جو ساهه پرواز ڪري ويو آهي ته هو بي هوش ٿي ويئي، لياري ڌماڪي ۾ 12 کان 17 سالن جي معصوم ٻارڙن جو وڌيڪ انگ موت جي منهن ۾ هليا ويو هو، لياري ۾ ٿيل ڌماڪي ۾ 8 ٻارن سميت 17 ڄڻا مارجي ويا ۽ 20 کان وڌيڪ ماڻهو پڻ زخمي ٿي پيا. جڏهن ته مارجي ويلن ۾ ڪاميابي ماڻيندڙ ٽيم جا 3 رانديگر 15 سالن جو عبدالخليل، 13 سالن جو ابراهيم، 12 سالن جو باسط سميت 12 سالن جو پرويز، 16 سالن جو شهاب، 15 سالن جو واسق، 16 سالن جو غلام علي، 25 سالن جو جنيد ولد اڪبر، شعيب، حاجي طارق، نواز، ياسر ۽ ٻيا شامل آهن جڏهن ته زخمين قمر، حامد، فيضان، خالد، وهاب، عذيب، رضوان، حنيف، عامر، علي، عبدالله، وحيد، سلطان، خالد، ذوالفقار، بلال، دانش، بشير احمد ۽ ٻيا شامل آهن، عيد لاءِ جتي مائٽ پنهنجي ٻارن لاءِ عيد جا ڪپڙا خريد ڪري رهيا هئا، اُتي لياري جي پرويز ۽ ٻين ٻارن جا پيءِ پنهنجي ٻارن لاءِ ڪفن خريدڻ لاءِ مارڪيٽ ويل هئا، عيد واري ڏينهن مائرون پنهنجن ٻارن کي نوان ڪپڙا پارائي تيل ڦليل ڪري نماز لاءِ تيار ڪري رهيون هيون ته ٻي پاسي پرويز جي ماءِ پنهنجي پُٽ جي ڪپڙن تي هٿ ڦيري الائي ڪهڙن خيالن ۾ گُم هئي، لياري حملي جي ٻي ڏينهن ڪوئٽه ۾ پوليس لائن ۾ جڏهن هٿياربندن جي فائرنگ ۾ مارجي ويل ايس ايڇ او محب الله جي جنازي نماز ادا ڪئي پئي ويئي ته هڪ خودڪش حملو ٿيو جنهن جي نتيجي ۾ ڊي آءِ جي آپريشن فياض احمد اي ٽي ايف ۽ بلوچستان ڪانسٽيبلري جوانن  سميت  30 ڄڻا مارجي  ويا، جڏهن ته 60 کان وڌيڪ زخمي ٿي پيا، ان ڌماڪي نه رڳو 30 کان وڌيڪ ماڻهن جون زندگيون کسيون، پر ڪيترن ئي گهرن ۾ عيد جي تيارين کي ماتم ۾ تبديل ڪري سندن زندگيون به اجاڙي ڇڏيون، شايد اڃان به دهشتگردن کي چين نه پئي مليو جو عيد واري ڏينهن ڪوئٽه جي جامع مسجد فاروقيه ۾ عيد نماز پڙهي نڪرندڙ مٿان فائرنگ ڪري 10 کان وڌيڪ ماڻهن کي ابدي ننڊ سمهاريو ويو ان واقعي ۾ 15 کان وڌيڪ ماڻهو زخمي به ٿيا، جڏهن ته اسلام آباد ۾ بارهه ڪهو جي امام بارگاهه ۾ به  هڪ خودڪش حملي جي ارادي سان آيل دهشتگرد کي گارڊ فائرنگ ڪري ماري وڌو ۽ ڌماڪي جي ناڪامي سبب ڪيترن ئي ماڻهن جون زندگيون بچي ويون، ان حملي ۾ دهشتگرد جي فائرنگ ٻه سيڪيورٽي گارڊ پڻ زخمي ٿي ويا هئا، پاڪستان ۾ محرم الحرام، عيد ميلادالنبي، عيدن ۽ ٻين خاص ڏهاڙن تي دهشتگدري جا وقعا ٿيندا رهيا آهن، جڏهن ته ان کانسواءِ به ڏهاڪن کان اسان جو ملڪ ان دهشتگردي ۾ ائين ڦاٿل آهي جو جان ڇڏائڻ مشڪل ٿي پيئي آهي، عام ماڻهن کي نشانو بڻائيندڙ ڪهڙي ثواب خاطر اهي ڪري رهيا آهن، اهو ته هو پاڻ ئي ڄاڻن ٿا پر عام ماڻهن کي نشانو بڻائي سندن خوشين کي ماتم ۾ تبديل ڪندڙ عيد جي ڏينهن به ڪفن ۾ لاشون موڪليندڙ فرقي، مذهب، يا سياسي طور ڪنهن به پارٽي جا هجن پر شايد اُهي انسان نه آهن،  پاڪستاني حڪومتن ٻين جي ڀلي خاطر يا پنهنجي مطلب لاءِ جنهن جنگ ۾ پير پاتا ان جا اثر عام ماڻهو ڀوڳي رهيو آهي، پاڪستان ۾ دهشتگردي جا واقعا ڀارت ۽ پاڪستان جي الڳ ٿيڻ بعد شروع ٿيا هئا، پر انهن جي شدت جي تعداد گهٽ هئي، ڪو هڪ اڌ واقعو ٿيندو هو، جنهن جو الزام انڊيا تي لڳندو هو، ۽ ساڳئي طرح جڏهن ڀارت ۾ ڪو واقعو ٿيندو هو، ته ان جو الزام وري پاڪستان تي مڙهيو ويندو هو، پر ڊسمبر 1979 تي جڏهن روس افغانستان تي پنهجون فوجون لاٿيون، ته افغاني مجاهدين انهن خلاف جنگ شروع ڪئي، ته امريڪا جيڪو روس کي ڪنهن به طريقي روس کي طاقتور قوت ٿي اُڀرڻ نه پئي ڏسڻ چاهيو، ان مجاهدين جي مدد ڪرڻ شروع ڪئي، ان جو مقصد اسلام جي محبت نه پر پنهجا مفاد هئا، ان جنگ ۾ پاڪستان کي به شامل ڪيو ويو، ۽ پاڪستان ۽ هتي جي مذهبي جماعتن به روس خلاف جنگ ۾ پنهنجو قردار ادا ڪيو، پر جڏهن فيبروري 1989 ۾ روس افغانستان مان مڪمل طور نڪري ويئي ته امريڪا به پنهنجا هٿ ڇڪي ڇڏيا، روس جي ٽٽڻ ۾ ان جنگ کي به اهم سمجهيو وڃي ٿو، پوءِ اهڪ وقت آيو ته امريڪا جي مدد سان هڪ طاقت بڻنجندڙ مجاهدين دشتگرد سڏجڻ لڳا، ڪجهه سالن بعد 1996 تي طالبان جي اڳواڻ ملا عمر پنهنجي طالبان ساٿين سان ڪابل تي قبضو ڪيو، ۽ 2000 تائين طالبان افغانستان جي 90 سيڪڙو کان وڌيڪ علائقي تي پنهنجي حڪومت قائم ڪري اسلامي حڪومت قائم ڪري ڇڏي، مڪمل اسلامي حڪومت ڪنهن به صورت امريڪا لاءِ قابل قبول نه هو، پر هو موقعي جي تلاش ۾ هئا، جڏهن سيپٽمبر 2001 ۾ امريڪا جي ورلڊ ٽريڊ سينٽر، ۽ اهم دفائي مرڪز پينٽاگون تي جهاز ٽڪرائي حملا ڪيا ويا ته ان ۾ القائدا جي شامل ٿيڻ جي خبرن ۽ القائده جي جي اهم اڳواڻڻ جي افغانستان ۾ موجودگي تي امريڪا، افغان حڪومت کي اهي اڳواڻ پنهنجي حوالي ڪرڻ لاءِ زور ڀرڻ شروع ڪيو، پر افغانستان جي انڪار تي افغانستان تي حملو ڪري سندس حڪومت جو خاتمو ڪيو، طالبان خلاف ان جنگ ۾ پاڪستان جي شامل ٿيڻ پاڪستان ۾ هڪ نئين جنگ جي شروعات ٿي، جيڪا کڻڻ جو نالو نه پئي وٺي، هاڻ پاڪستان جي حڪمرانن کي به سوچڻو پوندو ته اڳ ٿيل غلطين سبب جيڪو عام ماڻهو ڀوڳي رهيو آهي ان مان ڪيئن جند ڇڏائجي،  اسان جي ملڪ ۾ دهشتگردي هاڻ گهڻ رخي ٿي ويئي آهي جنهن ۾ سياسي بنيادن، قبضا مافيا۽ ڏهڪاءُ پکيڙڻ لاءِ ٿيندڙ  ٽارگٽ ڪلنگ، ڀتي لاءِ ماڻهن جو قتل، مذهبي انتهاپسندي شامل آهن، پر طالبان جا حملا انهن سڀني کان وڌيڪ پريشان ڪندڙ بڻيل آهن، عام ماڻهو گهڻو ڪجهه سوچڻ بعد به سمجهي نه پيو سگهي ته اها جنگ جنهن جي ۽ ڪنهن لاءِ وڙهي پيئي وڃي، اگر طالبان انهن حملن جو سبب امريڪا جي پاڪستان ۾ مداخلت ڊرون حملن کي قرار ڏين پيون تن ان جي بدلي ۾ عام ماڻهن کي ڇو ٿو نشانو بڻايو وڃي، طالبان يا ٻين قوتون عام ماڻهن ۽ خاص ڏهاڙن تي مائرن جو جهوليون ڇو اجاڙي رهيا آهن، لياري جا معصوم ٻارڙا هجن ، يا ڪوئٽه ۾ بم ڌماڪي ۾ مارجي ويل پوليس اهلڪار يا وري عيد ڏهاڙي تي نماز پڙهي نڪرندڙ ڪوئٽه واسي انهن جي زندگي انهن جي گهرڀاتين لاءِ عيد ئي هئي ۽ ڪفن ۾ ويڙهيل انهن جي عيد انهن کان سڀ خوشيون وساري ڇڏيون آهن، حڪومت جا اقدام نه ته اڳ ڪڏهن ڪارگر ثابت ٿيا آهن نه وري اڳ ٿيندي نظر اچن ٿا، پر حملي ڪندڙن کي بس التجا ئي ڪري سگهجي ٿي ته جيڪو اوهان تي حملا ڪري ان سان وڙهو باقي اوهان جي جهاد ۽ جنت وڃڻ جي خواهش انهن معصوم ٻارڙن، ۽ بي گناهه ماريلن جي موت سان ڪڏهن به پوري نه ٿيندي، بي گناهن جي هر هڪ قتل جو اوهان کي حساب ڏيڻو پوندو، ڪفن ۾ ويڙهي موڪليل عيد ۽ مائرن جو آهون اوهان جو پيڇو ڪڏهن به نه ڇڏينديون.

imsbaloch@hotmail.com

Rain, Flood And Sindh Govt Afforts

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=2992

برسات : انتظامي اُپائن جو فقدان

سرور بلوچ

اڄڪلهه وري اخبارون برساتن جي خبرن سان ڀريون پيون آهن ، چوٿون سال آهي جو ملڪ جي ٻين صوبن وانگي سنڌ جا ماڻهو به برسات جي تباهه ڪارين کي منهن ڏيئي رهيا آهن ، برساتن بابت برساتن کان اڳ به هر اخبار ۾ ايڊيٽوريل ، ڪالم ضرور  ڇپندا رهيا آهن ۽ اهو سلسلو جاري آهي ڇو ته جيسين مسئلا آهن ان تي لکڻ جو سلسلو به هلندو رهندو ، اسان جي لکڻ سان ڪو فرق پئي ٿو يا نٿو پئي اهو هڪ الڳ بحث آهي ، پر جي ڪوفرق نه پوي ته ان جو مطلب اهو نه آهي ته اسان لکڻ ڇڏي ڏيون ، ڪجهه ڏينهن اڳ مان هڪ دڪان تي سودو وٺڻ لاءِ ويس ته هڪ پوڙهو همراه به ڪجهه سامان وٺڻ آيو ته ايتري ۾ هڪ ٽي وي چينل جو رپورٽر به پنهنجي ڪيمرا ۽ لوگو سان گڏ پهچي ويو ، هن رمضان المبارڪ ۾ مهانگائي بابت ماڻهن جا تاثرات پئي ورتا ، جڏهن دڪاندار سان ڳالهائڻ بعد ان پوڙهي همراه کان پڇيائين ته چاچا ڀلا رمضان جهڙي ڀلاري مهيني ۾ شيون ڇو مهانگيو ڪبيون آهن ، ته چاچي ان کي جواب ڏيڻ کان اڳ سوال ڪري ڇڏيو ته ابا ڀلا تنهنجي هن ڀرڻ سان ڪهڙو فرق پوندو ڇا مهانگائي گهٽ ٿي ويندي ، هرو ڀرو پيو ٽيم وڃائين ، هن جواب ڏنو ته چاچا منهنجو ڪم آهي اوهان جي ڳالهه ڀري اڳتي پهچائڻ سو مان پنهنجو ڪم ڪري رهيو آهيان جي ٻيا نٿا ڪن ته ان مطلب اهو ناهي ته مان به نه ڪيان ، ان ڪري هر ماڻهو پنهنجو پنهنجو ڪم ڪري ته مسئلا ختم نه ته گهٽ ضرور ٿي سگهن ٿا ، برساتن جي نقصانن ۽ حڪومتي انتظامن بابت اڳ به لکي چڪو آهيان ، گذريل ٽن سالن کان سنڌ ما ماڻهو برساتن ۽ ٻوڏن ڪري آيل تباهين کي  ڏسي رهيا آهن ، هن سال به برسات سبب وري ماڻهن کي پريشاني ڏسڻي پئجي رهي آهي ، جاني ۽ مالي نقصانن جي خبرن سان اخبارون ڀريون پيون آهن ،  هاڻوڪين برساتن وري تباهي مچائي ڇڏي آهي ، ڪو 15 ته وري ڪو 30 ۽ ڪٿي وري 40 ماڻهن جي مرڻ جون خبرون آهن ۽ زخمين جو انگ به سون ۾ آهي ،سوين ڪچا ۽ پڪا گهر به ڊهي پٽ پئجي ويا آهن ، واهن ۾ پيل گهارن هزارين ايڪڙ تيار فصلن کي تباهه ڪري ڇڏيو آهي ، اخبارن جون خبرون ۽ ماڻهن جا اهنج ڏسي لڳي پيو ته اسان اڄ به اُتي ئي بيٺا آهيون جتي چار سال اڳ هئاسين نه ڪا بهتري آئي نه وري نظر اچي پيئي ،  اسان سڀ الله جي حوالي آهيون ، ڇوته اسان تي حڪمراني ڪندڙ الله جا بندا واهن جا بند مضبوط نه ڪرائي سگهيا عام ماڻهو کي ڇا مضبوط ڪندا ، جيئن ته رمضان جو مهينو آهي ۽ اڄڪلهه ملڪي ۽ پرڏيهي ميڊيا تي پاڪستان ۾ رمضان تي ٿيندڙ ٽي وي پروگرام بحث هيٺ اچي ويا آهن ، ماڻهن جو چوڻ آهي ته اسلام ۽ رمضان جي نالي تي جيڪو ڪجهه ڏيکاريو پيو وڃي ، اهو نه ته اسلام آهي نه وري رمضان هي سڀ پنهنجي پيٽ پوڄا لاءِ ڪيو پيو وڃي ، ساڳيا منظر وري اسان کي برسات ، ٻوڏن يا ٻين قدرتي آفتن وارن ڏينهن ۾ نظر ايندا آهن ، گذريل برساتن ۾ حڪومتن تي اهي به الزام لڳندا رهيا آهن ته حڪومت اهڙيون حالتون پيدا پئي ڪري جيئن وڌ کان وڌ امداد ملي سگهي ، امداد جو سامان يا ته ٻاهرين ملڪن مان گڏ ڪري آندو ويندو آهي يا وري ملڪ جا جيڪي علائقا قدرتي آفت کان محفوظ هوندا آهن اُتي ڪئمپون لڳائي سامان گڏ ڪري ، متاثر علائقن ۾ موڪلبو آهي ، اهو امدادي سامان گڏ ڪندڙن ڪيتري به جفاڪشي ڪري اهو گڏ ڪيو هجي پر جن علائقن ۾ اهو سامان سرڪاري انتظاميه حوالي ڪبو ته انهن لاءِ اهو مفت جو سامان هوندو آهي ، ان لاءِ اڪثر انهن کي احساس ئي نه هوندو آهي ته ان کي جلد متاثرن تائين پهچائجي ، جيئن ماڻهن جي مدد ٿي سگهي ، قدرتي آفتن وارن ڏينهن ۾ جتي اسان کي روڊن تي ، سرڪاري جاين ۾ برسات يا ٻوڏ متاثر نظر ايندا آهن اُتي وري امدادي سامان ورهائڻ وارا به نظر ايندا آهن، گذريل برساتن ۾ به امدادي سامان ۾ خُرد بُرد ، پنهنجا نوازي جون خبرون گردش ڪنديون رهيون آهن ، ان ڪري ئي سنڌ ۾ آيل 2010 جي ٻوڏ ۾ ٻاهرين ملڪن توڙي ملڪ مان وڏي امداد حڪومت کي ملي هئي پر ان جي صحيح ورهاست نه ٿيڻ ڪري ۽ حڪومتي انتظام نه هئڻ ڪري وري آيل برسات جي تباهي جي ڪري ان مقدار ۾ مدد نه ملي سگهي هئي ، جيتري ماڻهن کي ضرورت هئي ، برسات يا ٻوڏ دوران سڀ کان پهرين متاثرن کي ٻاهر ڪڍي محفوظ هنڌ پهچائڻ ۽ پوءِ کاڌ خوراڪ جو بندوبست ڪرڻ هوندو آهي ، پر اسان گذريل ٽن سالن ۾ اهو ڏٺو آهي ته اسان جي مقامي انتظاميه وٽ اها صلاحيت ئي ناهي ته هو ڪنهن اهڙي واقعي کي منهن ڏيئي سگهن ، ان جي نتيجي ۾ متاثر ۽ انهن جي آڙ ۾ ڪجهه ٻيا ماڻهو قانون پنهنجي هٿ ۾ کڻي وٺندا آهن ، مونکي چڱي ريت ياد آهي ته 2011 جي برساتن جي تباهين جي ڏينهن ۾ اسان کي خبر پئي ته ضلع ڪائونسل سانگهڙ ۾ برسات متاثرين امدادي سامان واري گدام کي گهيرو ڪيو ويٺا آهن ۽ خيما ، چانور ۽ ٻي سامان جي ڦرلٽ ڪئي پئي وڃي ، اسان ڪجهه دوست جڏهن اُتي پهتا سين ته عجيب منظر لڳو پيو هو ضلع ڪائونسل جي مين گيٽ تي پوليس موبائل بيٺي هئي ۽ اندر ٻه سو کان وڌيڪ مرد ، عورتون ۽ ننڍا ٻار سامان کڻي وڃي رهيا هئا اُتي موجود چار يا پنج پوليس وارا لڪڻ سان ايئن هُش هُش ڪري رهيا هئا جيئن ٻڪرين کي پيا هڪلين ، ان وقت مونکي اها ڳالهه ذهن تي تري آئي ته ڏاڍي جي لٺ کي ٻه مٿا ، ان وقت سگها ۽ جوان چار چار خيما ، ڇهه ڇهه چانورن جون ٻوريون کڻي وڃي ڪرائي تي آندل رڪشا ۾ وجهي رهيا هئا ۽ اُتي موجود پيرسن ۽ جهوُر پوڙهيون اسان وانگرسامان ڦرجڻ جو لڪا ڏسي رهيون هنيون ، هڪ ڪلاڪ کان وڌيڪ هلندڙ هن آپريشن “ڪلين اپ” ۾ ماڻهن ان بلڊنگ ۾ ڪجهه نه ڇڏيو هو ، اُهي منظر ڏاڍا تڪليف ڏيندڙ هئا ته هڪ هڪ ماڻهو پنج پنج ڪٽا ، ٽي ٽي خيما کڻي وڃي رهيو هو ۽ ڪجهه اهڙا به هيا جيڪي خالي هٿين واپس وڃي رهيا هئا ، بعد ۾ پوليس ٻڌايو ته اصل ۾ ڪجهه ماڻهن برسات متاثرن مان فائدو وٺندي ڦرلٽ ڪئي آهي ، ڦرلٽ ڪرڻ وارا متاثر ڪونه هئا ، اسان ڪجهه ڏينهن کان پوءِ خيما ۽ سامان وڪامندي به ڏٺا ، امدادي سامان جي ڦرلٽ بعد انتظاميه کي اهو خطرو ٿي پيو ته متان سامان رستي مان ئي نه ڦرجي وڃي ان لاءِ پوليس موبائلون امدادي سامان آڻيندڙ گاڏين سان گڏ ايئين اينديون هيون ڄڻ ڳوڻين ۽ ڪٽن ۾ سامان نه پر خطرناڪ هٿيار هجن ، پوليس کي رستن تي بيهاريون ويندو هو ته سامان خير خيريت سان شهر تائين پهچي پوءِ هتان متاثر علائقن ڏانهن موڪلجي ، نيٺ پوءِ پوليس لائن ۾ امدادي سامان جون ٽرڪون بيهاري سياسي پارٽين کي ڪوٽه سسٽم تي اهو امدادي سامان ورهايو ويو جيئن گوڙ نه ٿئي ، دنيا ۾ ٻين جاين تي به اهڙا مسئلا ايندا آهن ، ٻوڏ برساتون سيلاب پر شايد اُتي اهڙا واقعا گهٽ ڏسڻ ۾ ايندا آهن ، هڪ اين جي او جي دوست ٻڌايو ته چين يا جاپان ۾ جڏهن اسان کي سيلاب متاثرن جي مدد لاءِ وڃڻو پيو ته اُتي هڪ شي ڏسي ڏاڍي خوشي ٿي ته جڏهن اسان ٻوڏ متاثرن لاءِ اسٽال لڳايو ته اُتي جنهن ماڻهو کي جنهن شي جي ضرورت هئي رڳو اها پئي کنئي ۽ کاڌ پيت جون شيون به اوتريون جو هنن جي ضرورت هئي ، پر اسان وٽ وري ان جي ابتڙ آهي ، اسان ڏٺو ته جن ماڻهن کي هڪ تنظيم پاران سامان ڏنو ويو ۽ جڏهن ساڳئي جاءِ تي ڪنهن ٻي تنظيم جو وڃڻ ٿيندو آهي ۽ پڇا ڪرڻ تي اهو ئي جواب ملندو آهي ته اسان کي ڪجهه به ناهي مليو ، انهي ڪري اڪثر ڪٿي ماڻهو ٻه ياٽي دفعا امداد جو سامان وٺيو وڃن ۽ ڪن کي وري ڪجهه به نه ٿو ملي ، شايد ماڻهن کي اها پريشاني هجي ته متان سرڪار يا اين جي او وارا ڪجهه ڏينهن راشن ڏيئي پوءِ بند ڪري ڇڏين ان ڪري جيترو وڌيڪ گڏ ٿي سگهي ڪري وٺجي ، ڇو ته عوام کي به حڪمران ساريل آهن ، هاڻ وري برسات جي تباهه ڪاريون جاري آهن ۽ وري عوام کي ساڳين مسئلن کي منهن ڏيڻو پئجي رهيو آهي ، حڪومت برسات نٿي روڪي سگهي ان ڳالهه کي هڪ پاسي رکجي پر واهن جي بندن تي ته ڪم ٿيڻ گهرجي ، سم نالن جي کاٽي ته اوهان جي هٿ آهي ، برسات جو پاڻي ڪنهن شهر ۾بيهي پيو ان کي جلد کان جلد ڪڍڻ جا انتظام ته هئڻ گهرجن ، متاثرن جي مدد ته ٺيڪ نموني هئڻ گهرجي ۽ انهن جون ضرورتون ته پوريون ٿيڻ گهرجن ، ايمرجنسي لاڳو ته ٿي وڃي ٿي پر ان مطابق ڪم نٿو ٿئي ، اسان وٽ ايمرجنسي رڳو سرڪاري ميٽنگن تائين محدود ٿي ويئي آهي ، اسان چار سالن جي تباهي مان ڪو سبق سکڻ لاءِ تيار ناهيون ، هر سال ٻڏون ٿا ، مرون ٿا ، اربين روپين جو نقصان ٿئي ٿو پر اسان اُتي جا اُتي ئي آهيون . 

imsbaloch@hotmail.com

Taliban Attack D.I Khan Jail

طالبان جا جيلن تي حملا ۽ حڪومتي انتظام

سرور بلوچ

تحريڪ طالبان پاڪستان پاران 2012 ۾ بنون جيل مان قيدين کي آزاد ڪرائڻ واري فلم ڏسي مون کي ان ڪري به حيرت نه ٿي آهي ته اها فلم ڀرڻ ۽ رليز ڪرڻ جو مقصد به اهو آهي ته اوهان کي ٻڌائجي ته اسان اهو سڀ ڪجهه ڪري سگهون ٿا ، جيڪو اسان ڪرڻ چاهيون ٿا ، انٽرنيٽ تي جاري ڪيل فلم 18 منٽ 47 سيڪنڊن جي آهي جنهن ۾ نظر اچي رهيو آهي ته نه رڳو هٿيارن پر مڪمل اوزارن سان ليس ٿيل حملي آور آزاداڻي طريقي سان جيل جي بيرڪن جا تالا ٽوڙي قيدين کي ٻاهر ڪڍي رهيا آهن ، ان فلم ۾ اسان کي ڪٿي به نظر نٿو اچي ته حملي آورن کي اها پريشاني هجي ته اسان خلاف ڪا ڪاروائي ٿيندي يا اهڙي حملي بعد جيل ٻاهر ڪا وڏي نفري موجود هوندي جنهن سان اسان کي مقابلو ڪرڻو پوندو ، ان فلم ۾ صاف ڏسي سگهجي ٿو ته الله اڪبر جي نعرن سان تالا ٽوڙيندڙ ۽ الله اڪبر جي نعري سان سندن جواب ڏيندڙ ۽ بيرڪن مان ٻاهر نڪرندڙ قيدي پرسڪون نظر اچي رهيا آهن ، ۽ ان ۾ ڪوبه شق ناهي ۽ اڪثر ڏٺو ويو آهي ته دهشتگردن پاران ڪيل هر ڪارروائي ڪامياب وڃي ٿي ۽ اسان جي حڪومت وري طالبان جي  ڪارروائي بعد انهن جو پيڇو ڪرڻ بجاءِ انڪوائري ويهاري ان سڄي معاملي کي فائلن جي نظر ڪري وري ٻي حملي جي انتظار ۾ ويهي رهندا آهن ، ڊيرا سماعيل خان سينٽرل جيل تي حملو پهريون واقعو نه آهي ان کان اڳ اپريل 2012 تي به ساڳئي نموني تحريڪ طالبان پاڪستان بنون جيل تي حملو ڪيو هو جنهن ۾ به گاڏين جي قافلي ۾ 2 سو 50 هٿيار بند طالبان بنون جيل تي حملو ڪري بيرڪن جا تالا ٽوڙي پنهنجي 3 سو 84 ساٿين کي ڇڏايو هو ، جنهن ۾ مشرف حملي ڪيس ۾ سزائي موت جو قيدي عدنان رشيد به شامل هو ، ان واقعي کانپوءِ ملڪ جي ڪيترن ئي جيلن کي حساس قرار ڏنو ويو هو  پر نئين ٿيل حملي کانپوءِ ائين لڳي پيو ته اهي جيل رڳو ڪاغذن ۾ حساس هئا. ۽ تازو تحريڪ طالبان پاران ڊيرا اسماعيل جيل تي ساڳئي طريقي سان حملو ڪيو ويو جنهن حملي ۾ به هو آزادي سان پنهنجا 240 کان وڌيڪ طالبان قيدي ڇڏائي فرار ٿي ويا ، اڳين حملي وانگر هن حملي ۾ به آزاد ٿيلن ۾ تحريڪ طالبان جا اهم اڳواڻ شامل آهن ، ٽي کان چار ڪلاڪن تائين هلندڙ ان ڪاروائي ۾ به طالبان کي ڪا خاص پريشاني نه ٿي هوندي ڇو ته جي طالبان سان ڪو وڏو مقابلو ٿيو هجي ها ته هو لائوڊاسپيڪر تي نالا پڪاري پنهنجا ساٿي ٻاهر ڪڍي نه وڃن ها ، حڪومت ڪٿي هُئي سڪيورٽي ادارن حملي وقت ۽ ان کانپوءِ ڪهڙي حڪمت عملي جوڙي ۽ ڇاڪيو اهو ته نه اڳ ڪڏهن خبر پئجي سگهيو آهي نه وري اڳتي خبر لڳي سگهندي ، حڪومت رپورٽ پڌري ڪري ڇڏي انوڪوائري ويهاري ڇڏي پر اها سڀني کي خبي آهي ته اهڙن انڪوائرين مان نه اڳ ڪجهه مليو نه اڳتي ڪجهه ورندو  ، بنون جيل حملي مان اسان ڪو سبق نه ورتو جنه ڪارڻ وري ايڏو وڏو حملو ٿي ويو ۽ اڃان تائين به ملڪ جي ٻين ڪجهه اهڙن جيلن جتي تحريڪ طالبان سا ساٿي قيد آهن انهن تي حملا ٿي سگهن ٿا ، مون کي چڱي طرح ياد آهي ته اڳوڻو وزير داخلا رحمان ملڪ ڪجهه عرصي جي وٿي کان پوءِ يا ملڪ ۾ ٿيندڙ ڪنهن دهشتگدري حملي کانپوءِ ٽي وي تي اچي عجب ڪهاڻيون پيو ٻڌائيندو هو ، جڏهن به ڪو خاص ڏهاڙو ايندو هو ته اها خبر ضرور ايندي هئي ته سڪيورٽي ادارن جي ذريعن مان اطلاع مليا آهن ته فلاڻي شهر ۾ ڪجهه دهشتگرد داخل ٿي ويا آهن ، ڪڏهن وري انهن جو انگ ۽ ڍنگ به ٻڌايو ويندو هو ، وري جڏهن ڪو مخالف ڌر جو اڳواڻ ڪنهن حملي جي ذميواري حڪومت تي هڻي سندن ناڪام پاليسن تي دانهيندو هو ته وري ساڳئي طريقي سان ان تي يا ان جي پارٽي جي ڪنهن وڏي اڳواڻ کي اشارو ڏيئي ڇڏبو هو ته توهان دهشتگردن جي هٽ لسٽ تي آهيو پنهنجي حفاظت ڪيو ، دهشتگردي حملا ملڪ جي هر ڪنڊ ڪرڇ ۾ ٿي رهيا آهن ، جيڪي هاڻ سنڌ ۾ پڻ داخل ٿي ويا آهن تازو سکر ۾ جنهن نموني سان ڪاروائي ٿي ان مان هاڻ اهو چوڻ مشڪل نه آهي ته دهشتگرد ڪٿي ۽ ڪابه ڪاروائي ڪري سگهن ٿا ، پر هڪ ڳالهه جيڪا هميشه پريشان ڪندڙ رهي آهي ته اسان جي ملڪ جي بجٽ جو وڏو حصو جنهن سڪيورٽي جي نالي تي خرچ ٿئي ٿو اسان ان سڪيورٽي جي مسئلن کي ڪيترو بهتر ڪري سگهيا آهيون ، جڏهن اسان جي خفيه ادارن کي ڪجهه شدت پسند ، شر پسند يا دهشتگردن جي ڪنهن شهر ۾ داخل ٿيڻ ۽ سندن تعداد جي ڄاڻ ملي ٿي ته انهن کي روڪڻ ڇو مشڪل ٿي وڃي ٿو ، جڏهن اسان بجٽ جو وڏو حصو خرچ ڪرڻ باوجود انهن دهشتگردن کي قابو نٿا ڪري سگهون ، ته پوءِ عوامي بجٽ ۾ گهٽتائي ڪري اسان پنهنجي ملڪ ۾ شدت پسندي ۽ شر پسندن کي گهٽ ڪرڻ بجاءِ انهن ۾ واڌاري جو سبب بڻجي رهيا آهيون ، ملڪ ۾ وڌندڙ بي روزگاري ، بجلي جو بحران ، مهانگائي سبب ماڻهو خودڪشي ڪرڻ تي مجبور آهن ۽ جيڪي گهرو پريشانين ۽ ٻين مسئلن ڪري خودڪشي نه ٿا ڪن سي وري ڪنهن اهڙن ماڻهن جي ور چڙهي ٿا وڃن جيڪي انهن جو غلط استعمال ڪري پنهنجا ۽ ٻاهرين قوتن جا مقصد حاصل ڪري اسان جي ملڪ کي نقصان پهچائين ٿا ، اسان جي حڪومت سڀ ڪجهه خبر هوندي به بي وس نظر اچي رهي آهي ، ملڪ ۾ هلندڙ دهشتگردي ۽ فرقه واراڻا فساد ڏينهون ڏينهن وڌي رهيا آهن ، اسان جي حڪومت اڪثر دهشتگردي جي حملن ۾ خودڪش جو نالو استعمال ڪري پاڻ کي بي وس ۽ معصوم ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ڪندي رهي آهي ، ڇو ته جيڪو پنهنجي پيٽ سان بم ٻڌي اچي هن کي ڪير ٿو روڪي سگهي ، اڪثر اهي ڳالهيون حڪومت پاران ٻڌڻ ۾ ملنديون آهن ، هڪ لمحي لاءِ رڳو ان تي يقين ڪجي ته اسان پنهنجو پاڻ ماري ٻين کي ماريندڙ کي کڻي نٿا روڪي سگهون پر اهو شخص آسمان مان ته نٿو لهي ، حملي آور هڪ پلاننگ تحت حملو ڪن ٿا ، هنن وٽ هٿيار ڪٿان اچن ٿا ، هو ڪيئن اهڙن خاص جڳهن تي پهچي وڃن ٿا ۽ ٻيا کوڙ اهڙا سوال آهن جن جي جواب ۾ گهڻو ڪجهه لڪيل آهي ، حڪومت جي ان ڳالهه ته خودڪش کي روڪڻ ممڪن نه آهي يا ڏکيو آهي ، ان تي ٿوري دير لاءِ اسان يقين ڪري به وٺون پر پاڪستان جي تاريخ  ۾ جيلن تي ٿيندڙ ٻه وڏا حملا ۽ اُهي به ڪامياب حملا حڪومت جي هر ڳالهه کي ڪوڙو ڪرڻ لاءِ کوڙ آهن ، ڇو ته جيل تي حملي ڪندڙ پنهنجي ساٿين کي ڇڏائڻ لاء اچن اُهي به سون جي تعداد ۾ ۽ ٽي چار ڪلاڪ جي ڪاروائي ڪري پنهنجا ماڻهو آزاد ڪري هليا ٿا وڃن پر ان دوران اسان جا سيڪيورٽي ادارا ڪٿي به نظر نٿا اچن ، حيرت جهڙي ڳالهه آهي ته 20 کا 25 گاڏيون ۾ سوار 1 سو 50 ماڻهو پهاڙن مان ڊيرا اسماعيل خان ۾ داخل ٿين ٿيا ، ڪنهن کي ان چُر پُر جي خبر نٿي لڳي ۽ ڪنهن شهر ۾ ٻه دهشتگرد داخل ٿين ٿا ته ان جي اڳواٽ خبر پئجي ٿي وڃي ،  بنون جيل تي ٿيندڙ ڪاروائي کان پوءِ ته گهٽ ۾ گهٽ اهڙي ڪنهن ٻي ڪاروائي ۽ طالبان جي اهڙي وڏي پئماني تي چُرپُر جي نظر داري رکڻ لازمي هو پر تازي ٿيل ڪاروائي مان اهڙي ڪا به شئي نظر نه آئي آهي . حڪومت کي اها ڳالهه ياد رکڻ گهرجي ته تحريڪ طالبان جي پهرين ڪاروائي جو بدلو ورتو وڃي ها يا انهن خلاف ڪا سخت ڪاروائي ڪجي ها ۽ ملڪ ۾ حفاظتي انتظان خاص ڪري جيلن جي سڪيورٽي تي خاص ڌيان ڏنو وڃي ها ته شايد اهڙو واقعو نه ٿي سگهي ها پر ٻيو دفعو جيل تي ٿيندڙ طالبان جي ڪاروائي هنن جا حوصلا بلند ڪري ڇڏيا آهن ، ۽ حڪومت پاران به ان ڪاروائي بعد ڪا وڏي جوابي ڪاروائي نظر نه آئي آهي ، ۽ نه ئي وري طالبان جي جيلن تي حملن بعد اسان کي ملڪ ۾ ٻين جيلن ۾ ڪي خاص قسم جا فول پروف انتظام به نظر نه اچي رهيا آهن ، تحريڪ طالبان پاڪستان جي بنون ۽ ڊيرا سماعيل خان جي جيلن تي ڪيل وڏن حملن ۽ پنهنجا 6 سو کان وڌيڪ ساٿي ڇڏائڻ بعد به ملڪ جي جيلن جي حفاظت لاءِ انتظام نه ڪيا  ته تحريڪ طالبان ڪجهه مهين جي پلاننگ بعد وري ڪنهن جيل تي حملو ڪري پنهنجا ساٿي ڇڏائڻ لاءِ پهچي ويندا ۽ اسان وري سندن روانگي تي جيل عملي ۽ ڪجهه آفيسرن کي مجرم ڄاڻائي خاموش ٿي ٻئي حملي جو انتظار ڪنداسين .  

imsbaloch@hotmail.com