Happiness of eid and Awaran's sorrow

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=4090

عيد جون خوشيون ۽ آواران جا ڏک

سرور بلوچ

هڪ پاسي ملڪ ۾ عيد جون خوشيون ملهائيون پيون وڃن، مارڪيٽن ۾ عيد جون خريداريون هلندڙ آهن، ماڻهو لکين روپيا خرچ ڪري ۽ هڪ ٻئي کان اڳتي نڪرڻ لاءِ مهانگا قرباني جا جانور خريد ڪري رهيا آهن ته ٻي پاسي پاڪستان جي سڀ کان وڏي صوبي بوچستان جي مڪران بيلٽ وارن علائقن ۾ آيل زلزلي سبب متاثر ٿيل ماڻهو ڏکن جي داستان بڻيل آهن، هن وقت وقت نه ته انهن کي عيد جي خوشيون ياد آهن نه وري قرباني، بلوچستان جتان جا ماڻهن صدائين پاڻ کي نظر انداز ڪرڻ جي ڳالهه ڪندا رهيا آهن، انهن سان 24 سيپٽمبر تي آيل زلزلي بعد صوبائي ۽ وفاقي حڪومت مدد جي نالي تي پاڻ ته ڪجهه نه ڪيو پر متاثرن جي مدد لاءِ  ٻين ماڻهن ۽ تنظيمن کي انهن جي مدد کان روڪيو ويو، سندن اهو عمل بلوچستان جي تاريخ ۾ ضرور ياد ڪيو ويندو، ماڻهن جي ياداشت ايڏي ڪمزور نه آهي جو هو 2005 ۾ آيل زلزلي کي وساري ڇڏين ۽ ان وقت حڪومتي قدم ۽ امدادي مهم به وسارڻ جوڳي نه آهي ، پر جڏهن بلوچستان ۾ زلزلو آيو ته نه حڪومت نظر آئي نه سندن امدادي مهم ، هڪ پاسي  ته ملڪ جي ٻين حصن ۾ آيل زلزلي ۾ متاثر ٿيلن لاءِ نه رڳو بين الاقوامي مدد لاءِ اپيلون ڪيون ويون هنيون پر انهن ٻاهرين ملڪن مان مدد لاءِ آيل وفدن کي ڀرپور طريقي سان سپورٽ ڪري انهن علائقن تائين رسائي پڻ ڏني ويئي هئي، جڏهن ته بلوچستان ۾ آيل زلزلي بعد اڻپورين حڪومتي قدمن سبب علائقي واسي شديد مشڪلن ۾ ڦاٿل آهن، مٿان وري حڪومت ٻاهرين ملڪن جي خدشن باجود انهن کي آواران ۽ ٻين علائقن ۾ زلزلي متاثرن جي مدد کان روڪي ڇڏيو آهي، وزير اعلي بلوچستان مدد جي اپيلون ڪندي نظر اچي ٿو ۽ وفاق وري مدد لاءِ پهتل تنظيمن کي اهو چئي واپس ڪري ٿو ته اسان اپيل نه ڪئي اسان پاڻهي منهن ڏينداسين اوهان واپسي جي ٽڪيٽ ڪرايو، ڪجهه ڏينهن اڳ صحت جي حوالي سان ڪم ڪندڙ بين الاقوامي تنظيم ميڊيسنز سانز فرنٽيئر ، ڊاڪٽر وڌآئوٽ بارڊر

 (Doctor Without Border/MSF) پڻ هڪ رپورٽ ۾ ڄاڻايو هو ته اسان جي ٽيم بلوچستان جي زلزلي متاثر ماڻهن لاءِ صحت جون سهولتون ڏيڻ لاءِ تياري مڪمل ڪئي، جنهن ۾ اسان صحت جي سهولتن سان گڏ صفائي ۽ پيئڻ جي پاڻي جو بندوبست ڪيو هو پر روزانه رابطي باوجود حڪومت اسان کي انهن علائقن ۾ وڃڻ جي اجازت نه ڏني، جڏهن ته حڪومت گڏيل قومن کي پڻ زلزلي متاثرن جي مدد کان روڪيو، گڏيل قومن جي ادارن ورلڊ هيلٿ آرگنائيزيشن(WHO)، يونيسيف (Unicef)۽ ورلڊ فوڊ پروگرام (WFP)جڏهن راشن ۽ دوائون کڻي پهتا ته کين به زلزلي متاثر علائقن ۾ وڃڻ جي اجازت نه ملي جنهن ڪري مشن ختم ڪيو ويو، حڪومت پاران بلوچستان جي ماڻهن سان اهڙي غير انساني فعل کي ڪنهن به نموني مناسب نٿو چئي سگهجي، هيومن رائٽس آف پاڪستان (HRCP)  جي پڌري ڪيل رپورٽ ۾ پڻ بلوچستان جي زلزلي متاثر جي مدد نه ٿيڻ کي افسوس ناڪ ڪوٺيو ويوآهي، بلوچستان جي عوام جتي اڳ پاڪستان حڪومت کان ناراض آهي اهڙي موقعي زلزلي متاثرن جي مدد کان روڪڻ واري اهڙي عمل سان نه رڳو بلوچ عوام جي زخمن تي لوڻ ٻرڪيو ويو آهي پر اهو عمل نفرتن جي واڌاري جو سبب پڻ بڻجندو،  بلوچستان جي علائقي آواران ۽ مشڪي ۾ جڏهن ڪجهه صحت ٽيمون ويون ته انهن کي انهن علائقن ۾ زخمين سان گڏ انهن مريضن جي گهڻائي نظر آئي جيڪي ذهني دٻاءُ جو شڪار هيون، ۽ انهن ۾ اڪثريت عورتن جي هئي، جن جا پُٽ ۽ ڌيئرون ان موتمار زلزي سبب فوت ٿي ويا هُئا، بلوچستان زلزلي متاثر علائقن ۾ آواران ۽ مشڪي جون عورتون پنهنجي نوجوان پُٽن يا نياڻين جي فوت ٿيڻ ڪري شديد ذهني دٻاءُ جو شڪار آهن، جن کي هن وقت بخار جي گوري ۽ شربت کان وڌيڪ ڪنهن اسپليشسٽ جي ضرورت آهي جيڪو سندن ذهني پريشاني کي سمجهي ۽ ان جو علاج ڪري، بلوچستان قدرتي وسائل کان مالا مال هوندي به سدائين بنيادي سهولتن کان محروم ئي رهيو آهي، بلوچستان سان ٿيندڙ ناانصافيون به وقت سان شديد ۽ ڏکوئيندڙ بڻجي رهيون، هڪ پاسي ته کاڌ خواراڪ جي کوٽ ته ٻئي پاسي مختلف بيمارين ۾ ورتل بلوچستان جي زلزلي متاثرن جي حڪومت پاران واهر نه ٿيڻ جي ڳالهه سمجهه کان ٻاهر آهي. بلوچستان سان سدائين ناانصافيون ڪندڙن هن زلزلي دوران به وسان نه گهٽايو انهن پاڻ ته ڪا مدد نه ڪئي پر ٻاهرين ملڪن جي تنظيمن کي پڻ مدد کان روڪي بلوچستان جي عوام سان  ناانصافي جي هلندڙ ان سلسلي کي پڻ جاري رکيو، بلوچستان کي نظر انداز ڪرڻ ۾ حڪومتي ادارن  سان گڏ ان ميڊيا جو به اهم ڪردار آهي جن ڪڏهن به بلوچستان جي مسئلن کي اهميت ئي نه ڏني آهي، ملڪي ميڊيا کان اوجهل رهندڙ بلوچستان جا اُهي علائقا جن ۾ ڪي به بنيادي سهولتون نه آهن، ۽ گذريل مهيني زلزلي بعد اُهي کنڊر بڻجي ويا آهن پر انهن علائقن کي ڪجهه ڏينهن جي ڪوريج کانپوءِ حڪومت وانگر ميڊيا به وساري ڇڏيو آهي، اڄڪلهه ميڊيا تي رڳو مال پڙين جون رپورٽون ئي ڇانيل آهن، ٽي وي چئنل مارڪيٽن ۾ عيد لاءِ شاپنگ ڪندڙ ماڻهن تي ڪلاڪن جون رپورٽون ته جوڙين ٿا پر انهن وٽ بلوچستان جي انهن متاثرن لاءِ ڪجهه منٽ به نه آهن جو عيد تي بي يارومددگار کُلي آسمان هيٺ ويٺلن جا درد ڏيکاري سگهي، ميڊيا وٽ ڍڳن ، ٻڪرن جي ڪيٽ واڪ لاءِ ته گهڻو ئي وقت آهي پر زلزلي سبب دٻجي ويلن ۽ زخمي ٿيل انهن متاثرن جي رپورٽن لاءِ ڪابه جاءِ نه آهي، ميڊيا ڪنهن جي ڀلي بُري نه پر پنهنجي ڪاروبار کي ترجيح ڏيندي آهي، ۽ عيد جي موقعي تي بلوچستان جي دردن جي خريدار کان شايد عيد شاپنگ ۽ مال پڙين جي رپورٽن جا خريدار گهڻا آهن ان ڪري ميڊيا هاڻ درد نه پر خوشيون وڪڻي پنهنجو ڪاروباري فرض نڀائي رهي آهي، ميڊيا وانگر حڪومت جي نظرن کان به اوجهل بلوچستان ۽ زلزلي متاثر آواران ۽ مشڪي جا ماڻهو پنهنجي عيد جي خوشيون ته وساري ويٺا آهن پر انهن کان پنهنجي وڃڙي ويلن جو ڏک وساري به نٿو وسري. نه وسارڻ جهڙي ان ڏک کان وڌيڪ ڏکوئيندڙ حڪومتي قدم آهن جن انساني حقن جي لتاڙ جا سڀ ليڪا لتاڙي ڇڏيا آهن، بلوچستان جي حالتن کان خوفزده حڪومت پاڻ ته ڪا مدد ڪرڻ جي صلاحيت نٿي رکي ۽ ڪنهن ٻي کي ان ڪري انهن علائقن ۾ رسائي نٿي ڏي متان سندن پت وائکي ٿي وڃي، پر حقيقتون ڪڏهن به لڪي نه سگهنديون آهن، بلوچستان جي زلزلي متاثر جي مدد نه ڪرڻ ۽ ٻين کي به انهن جي مدد کان روڪڻ وارو قدم بلوچستان جي زلزلي متاثرن جي تڪليفن ۽ ڏکن ۾ اضافي جو سبب بڻيو آهي، بلوچستان سان وفاق جو اڍنگو رويو ته ڪيترن ئي ڏهاڪن کان جاري آهي پر گهٽ ۾ گهٽ عيد تي مڊل ڪلاس ۽ مڪران بيلٽ سان تعلق رکندڙ وزيراعلي ڊاڪٽر عبدالمالڪ بلوچ کي گهرجي ته انهن متاثرن سان وڃي عيد گذاري ته جيئن هو عيد جي خوشين ۾ آواران جي ماڻهن جا ڏک به محسوس ڪري سگهي.

imsbaloch@hotmail.com

Yes i am Bhoro Bheel

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=4050

ها مان ڀورو ڀيل آهيان

سرور بلوچ

اسان جي گهرن سامنهون خيراج مينگهواڙ ۽ ڪجهه ٻين مينگهواڙن جا ڪجهه گهر هئا جيڪي اڄ به موجود آهن، مونکي چڱي ريت ياد آهي، جڏهن مان ننڍو هئس ته خيراج جي گهرواري اسان جي گهر ايندي هئي، ۽ اسان به سندس گهر وينداهئاسين ، پر جڏهن هولي يا ڏياري ايندي هئي ته مان ۽ منهنجو وڏو ڀاءُ اصغر بلوچ سڄو سڄو ڏينهن سندس گهر ۾ سندس پُٽن سان گڏ اهي ڏڻ ملهائيندا هئاسين، ڏياري جا ڏيئا ٻارڻ کان وٺي هولي ۾ رنگ هارڻ ۽ انهن تهوارن تي ڦٽاڪا ڦاڻڻ ۾ ايئن گڏ هوندا هئاسين ڄڻ اها اسان جي عيد هجي، ۽ اسان کي پنهنجي عيد وانگر انهن ڏڻن جي اچڻ جو پڻ بي صبري سان انتظار رهندو هو، خيراج جي گهر واري اسان کي ايڏو ڀانئيندي هئي جو جڏهن پنهنجن پُٽن لاءِ ڦٽاڪا ۽ ٻيو سامان وٺندي هئي ته اسان ٻنهي ڀائرن لاءِ به اهو سڀ ڪجهه وٺندي هئي، انهن ڏينهن ۾ اسان جو کائڻ پيئڻ به سندن گهر ۾ ئي هوندو هو، ۽ جڏهن گهڻي دير اُتي رهن بعد اُتي ئي سمهي رهندا هئاسين ته بابا يا وڏو ڀاءُ اچي اسان کي گهر وٺي ايندو هو، ۽ اسان جي عيدن وارن ڏينهن ۾ سندس پُٽ چتر لال ۽ رائچند وري اسان سان گڏ نوان ڪپڙا پائي راند ڪندا هئا، پر وقت گذرڻ سان گڏ اُهي سڀ خوشيون ڄڻ وقت جي تيز گاڏي هيٺيان لتاڙجي ويون آهن، هاڻ ته رڳو ايم ايم ايس جي ذريعي دوستن کي هولي ۽ ڏياري مبارڪ جا ميسج ڪري ويهي رهندا آهيون، جڏهن ته اسان جي نئين نسل رڳو اسڪول ، ٽيوشن ۽ ڪمپيوٽر تي ويهي اهڙن خوشين جي ڏينهن کي ملهائڻ ئي ڇڏي ڏنو آهي، هڪ پاسي ته وقت جي ستم ظريفي اسان کان اُهي خوشيون ڦري ورتيون آهن ته ٻي پاسي ملڪ ۾ گهر ڪري ويل ۽ سنڌ ۾ تيزي سان پکڙجندڙ انتهاپسندي پڻ انهن خوشين کان دور ڪرڻ جي ناڪام ڪوشش ۾ سندرا ٻڌي ويٺي آهي، اسان کي اسان جي ملڪ ۾ ته اڳ به مذهبي انتهاپسندي موجود هئي پر هاڻ سنڌ ۾ پڻ اهي ماڻهو سرگرم ٿي رهيا آهن، تازوئي جنهن نموني سان پنڱريو جو واقعو پيش آيو ان واقعي نه رڳو اسان سنڌواسين پر سڄي انسانيت جو ڪنڌ شرم سان جهڪائي ڇڏيو آهي، پنڱريو جي تاريخي قبرستان مان هڪ سنڌ جي اصلوڪي رهواسي جو لاش رڳو ان ڪري ٻاهر ڪڍي ان جي تذليل ڪئي ويئي ته ان جو نالو ڀورو ڀيل هو، اسان جي مذهب ۾ ته انسانيت کي وڏي اهميت آهي، جڏهن ته لاشن جي بي حرمتي ڪرڻ کي ڏوهه چيو ويو آهي، پر پنڱريو ۾ ڪجهه ذهني مريضن جيڪا حرڪت ڪئي ان سان سنڌ واسين کي وڏو ڌڪ رسيو آهي، زمين الله جي آهي ۽ مرڻ کانپوءِ سڀني کي حساب ڪتاب به ان وٽ ڏيڻو آهي، جڏهن منهنجو الله ۽ ڀوري ڀيل جو ڀگهوان ساڳيو ئي آهي ته پوءِ الله جي ان زمين ۾ کيس دفن ٿيڻ جو اختيار ڇو نه آهي، ۽ اهي ذهني مريض رڳو ايترو ته ٻڌائين ته ڪنهن لاش کي اهڙي طرح گهلي ۽ کلي آسمان هيٺ اڇلائڻ ڪهڙي انسانيت آهي، ڀور ڀيل ته مري ويو پر پنهنجي موت سان گڏ سڄي سنڌ کي انهن انتهاپسند ۽ ذهني مريضن خلاف جاڳائي ويو آهي، جنهن نموني سان سنڌ واسين سوشل ميڊيا تي ان واقعي جي مذمت ڪئي ۽ جنهن نموني سندي وال تي مسلمان هوندي به پاڻ کي ڀيل لکيو ۽ پنهنجي تصوير جي جاءِ تي ڀوري ڀيل جو ڦوٽو هنيو ان جو مثال به سنڌ کانسواءِ دنيا ۾ ڪٿي به نٿو ملي،  هڪ فيس بُڪ دوست مشتاق راڄپر جي وال تي هڪ تصور سان گڏ “ ها مان ڀيل ، ڪولهي ، دراوڙ ، منگهواڙ ،دلت ، اڇوت آهيان، پر دهشتگرد ، پاگل انتها پسند ناهيان. دراوڙ مشتاق ڪولهي ” جهڙا لفظ پڙهيا ته ڏاڍي خوشي سان گڏ انهن پاڳل انتهاپسندن ۽ ذهني مريضن جي ڪڌي ڪم تي افسوس به ٿيو ته انهن جي حرڪت اڄ سنڌ واسين کي ڏاڍو رنجيده ڪري ڇڏيو آهي، سنڌ واسين ۽ قوم پرستن جنهن نموني ڀوري ڀيل واري واقعي تي نه رڳو افسوس جو اظهار ڪيو پر ان خلاف جنهن منظم نموني تحريڪ جو آغاز ڪيو آهي، ان مان اها ڳالهه واضع ٿي ويئي آهي، ته ڪجهه ذهني مريضن جي ڪري سنڌ واسي پنهنجي سنڌيت نه ڇڏيندا، اڄ سڄي سنڌ ڀورو ڀيل ٿي ويئي آهي، سنڌ واسي ڪنهن مذهب ، فرقي يا ذات پات جي نه پر سنڌيت جي جدوجهد ڪري رهيا آهن، سنڌ ۾ رهندڙ هر ماڻهو چاهي اهو سنڌي ڳالهائي يا مارواڙي ، بلوچي ڳالهائي يا سرائڪي، چاهي ڪو شخص سنڌي ٽوپي ۽ اجرڪ ڪلهي تي ويڙهيندو هجي يا پوءِ پٽڪو ۽ بلوچي چبٽ پائيندو هجي يا ته پوءِ ڌوتي ٻڌندو هجي، ۽ ڪو شخص پنهنجي ضرورتن لاءِ ياالله مدد ڪر چوندو هجي يا پوءِ يا علي مشڪل ڪُشا جي صدا بلند ڪندو هجي ، يا پوءِ پنهنجي منو ڪامنا لاءِ جئي بجرنگ بلي  يا  سب ڪا مالڪ ايڪ چوندو هجي اُهو سڀ کان پهرين سنڌي آهي ، ۽ سنڌ جي هر شئي تي ان جو به اوترو ئي حق ۽ اختيار آهي جيترو ڪنهن ٻي جو آهي، اها ڳالهه چڱي ريت چٽي آهي ته جيڪو سنڌ ۾ آهي سو سنڌ جو آهي، ان کي ڪير به سنڌ کان جدا نٿو ڪري سگهي ، سنڌ ۾ رهندڙ هر سنڌي جو سنڌ جي زمين تي اوترو ئي حق آهي جيترو ڪنهن ٻي جو آهي، پر سنڌ جي ان صوفي مزاج جنهن ۾ صرف ۽ صرف محبت ، امن ۽ ڀائيچاري جي ڳالهه ڪجي ٿي ان خلاف سازشون ته اڳ کان جاري هيون، پر ڀوري ڀيل وارو واقعو اسان لاءِ ڪنهن وارننگ کان گهٽ نه آهي، جيڪي ماڻهو غير مسلم تي حملن کي ٺيڪ سمجهندا هجن تن جا ڪارندا سنڌ ۾ پهچي ويا آهن، انهن تي اک رکڻ جي ضروري ٿي ويوآهي، ڀورو ڀيل ته پنهنجي موت کان پوءِ سنڌ کي گڏ ڪري ويو پر اڄ تائين ان واقعي خلاف اسان جي سرڪار پاران ڪجهه به نه ڪيو ويو آهي، اڄان تائين اُهي ڪردار پڪڙ ۾ نه آيا آهن، ڀوري ڀيل وارو واقعو نه ته اچانڪ ٿيو نه وري اهو اتفاقي واقعو آهي، مان جڏهن هوش محمد منگي سان هڪ وڪيل دوست سنيل ڪمار وٽ ڪنهن ڪم سان وياسين ته اُتي به ڀوري ڀيل جو ذڪر هلي رهيو هو، اُتي خبر پيئي ته اهو واقعو اتفاقي نه آهي، ان علائقي ۾ اهڙو ماحول گهڻو اڳ کان جڙي رهيو هو، جنهن کان اُتي جي انتظاميه شايد خبر هوندي به بي خبر هئي، پر شايد ڀوري ڀيل جي لاش نه رڳو ان سڄي ماحول کي وائکو ڪيو آهي، پر اُهي سازشي ماڻهو به ظاهر ڪري ڇڏيا آهن جن پنهنجي مقصدن خاطر اهڙو ڪڌو ڪم ڪيو، ان سڄي واقعي جا اثر ايندڙ وقتن ۾ ڪهڙا نڪرندا ان بابت به گهڻو سمجهڻ جي ضرورت آهي، ڀوري ڀيل جي لاش جي تذليل ڪندڙ انهن ماڻهن کي سزا ضرور ملڻ گهرجي جن سنڌ جي سيني تي وار ڪري کيس زخمي ڪري وڌو آهي، پنڱريو واقعي خلاف سڄي سنڌ سراپا احتجاج آهي، ته جيئن انهن ذهني مريضن کي اهو ٻڌائجي ته ڀورو ڀيل، ڀيل ته پوءِ پر پهرين هُو سنڌي هو ۽ ڪنهن به سنڌي سان اهڙي ذيادتي ڪڏهن به برداشت نه ڪئي ويندي جنهن کي سنڌ امڙ جي هنج مان ايئن ڇڪي ٻاهر ڪڌي ڦٽو ڪيو وڃي، پنڱريو واقعي بعد هر سنڌي پاڻ کي ڀيل چوائي نه رڳو فخر محسوس ڪري پيو پر سموري سنڌ انهن انتهاپسندن ۽ ذهني مريصن جي منهن تي چماٽ به وهائي ڪڍي آهي جن سمجهيو ته ان حرڪت سان انهن ڪو وڏو ڪارنامو انجام ڏنو آهي،  ان سڄي واقعي کي ڪنڊ ڪڙڇ تائين پهچائڻ ۾ وڏو ڪردار ادا ڪندڙ سوشل ميڊيا کي پڻ ڪريڊٽ ڏيڻ جي ضرورت آهي ۽ ان مان اها ڳالهه به واضع ٿي ويئي آهي، ته اسان ڪنهن به شي مان منفي ۽ مثبت فائدا وٺي سگهون ٿا، ڪير ڇا ٿو ڪري اهو ان جو پنهنجو ذهن ۽ ڪم آهي. سنڌي اخبارن ، ٽي وي چينلن ۽ سوشل ميڊيا جي ٿورن سان اڄ ڀوري ڀيل جي آتما کي شانتي ضرور ملي هوندي ته منهنجي لاش جي تذليل ڪندڙ اڄ لڪڻ ۾ پورا لڳا پيا آهن، اهو رڳو ۽ رڳو سنڌ سان محبت ۽ سنڌيت جو ئي نتيجو آهي ته اڄ هر سنڌي هڪ ئي ڳالهه ڪري رهيو آهي ته “ ها مان ڀورو ڀيل آهيان ” ۽ جڏهن هر سنڌي ڀورو ڀيل معني ڀورو سنڌي ٿي وڃي ته پوءِ ڪنهن کي به ٻيهر اهڙي جرئت نه ٿيندي.

imsbaloch@hotmail.com

Concerns After Pak-Taliban Talks

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3954

طالبان سان ڳالهين کانپوءِ جا خدشا

سرور بلوچ

تحريڪ طالبان پاڪستان جي ترجمان شاهد الله شاهد جو هڪ بيان سامهون آيو آهي جنهن ۾ هن جو چوڻ آهي ته “ ا سان جي ڪنهن به تنظيم پشاور جي گرجا گهر  تي حملو ته نه ڪيو آهي پر اهو حملو شريعت جي مطابق هو ” طالبان جي ترجمان جي ان بيان نه رڳو پاڪستان پر دنيا  ۾ رهندڙ مسلمانن ۽ هر سمجهه رکندڙ ماڻهو کي اهو سوچڻ تي مجبور ڪري ڇڏيو آهي ته آخر طالبان ڪهڙي شريعت جي ڳالهه ڪن ٿا، اسلام ته ننڍن سان پيار، وڏن جو احترام ، پاڙي وارن سان سٺي سلوڪ ۽ ڀائيچاري جو درس ڏيندڙ ۽ امن پسند مذهب آهي پر چند مفاد پرست ان جو ڪهڙو روپ پيش ڪرڻ جي ڪوشش ۾ رُڌل آهن، جيڪي ماڻهو پنهنجي مقصد خاطر بي گناهن جو خون وهائي رهيا هجن، انهن جي واتان شريعت جي ڳالهه نامناسب آهي، اسلام نه رڳو مسلمان پر انسانيت جو درس ڏنو آهي، اسلام امن جو دين آهي، ۽ اسلام ان اسلامي معاشري ۾ رهندڙ ماڻهن چاهي ان جو تعلق ڪنهن به مذهب ، فرقي ، رنگ ۽ نسل سان هجي انهن جي جان ومال ، عزت ۽ آبرو جي حفاظت جي ضمانت ڏي ٿو، جڏهن ته هڪ اسلامي رياست ۾ رهندڙ غير مسلم ۽ اقليت جي جان و مال ۽ عزت جي حفاظت هر مسلمان پر خاص طور تي حڪومت تي فرض آهي، ڪنهن به اسلامي ملڪ ۾ غير مسلم شهرين کي به اُهي حق حاصل آهن جيڪي ڪنهن مسلمان کي حاصل آهن، پشاور ۾ قائم عيسائين جي قديم گرجا گهر تي حملي ڪندڙ طالبان هجن يا ڪي ٻيا پر انهن جي ان عمل کي طالبان بيشڪ شريعت جي مطابق چون پر ملڪ ۾ رهندڙ هڪ وڏي اڪثريت سندن ان ڳالهه کي ڪنهن به صورت مڃڻ لاءِ تيار نه آهي، ڇو ته اها ڳالهه واضع ۽ چِٽي آهي ته الله تعالي رب المسلمين نه پر رب العالمين آهي، هُو ڪنهن هڪ قوم ،فرقي ۽ علائقي نه پر پوري ڪائنات جو رب آهي، خالق ڪائنات جيڪي نعمتون خلقيون آهن، اُهي به دنيا جي هر انسان لاءِ آهن، هوا ، روشني ، سردي ، گرمي رڳو مسلمانن لاءِ نه پر دنيا تي رهندڙ هر انسان ، جانور ، ٻوٽن ، جهنگلي جيوت يا سمنڊ ۾ رهندڙ جاندارن لاءِ به آهن، اسلامي معاشري ۾ غير مسلمن کي برابر جا حق آهن پر انهن تي عمل ڪرڻ جي پڻ سختي سان تاڪيد ڪيل آهي، غير مسلم جي حقن بابت حديثن ۾ گهڻو ڪجهه لکيل آهي، 622 عيسوي ۾ حضور اڪرم صلي الله عليه وآله وسلم جڏهن مڪي مان هجرت ڪري مديني پهتا ته اُتي پهرين مسلم رياست جي قيام جو آغاز ٿيو ته پاڻ سڳورن ان جو يقين ڏياريو ته هن رياست م رهندڙ مسلمان ۽ غير مسلم هم آهنگي ، ڀائيڇاري سان رهي سگهندا، ان وقت مديني ۾ يهودي به وڏي تعداد ۾ آباد هئا، نبي ڪريم مسلمانن ۽ مديني ۾ رهندڙ يهودين جي وچ ۾ هڪ معاهدو پڻ تجويز ڪيو، جنهن کي ميثاق مدينه چيو وڃي ٿو ، مسلم اسڪالر ۽ مورخين ان کي عمومي طور تي پهريون تحرير ٿيل رياستي آئين پڻ تسليم ڪن ٿا، ان آئين ۾ مسلم رياست ۾ رهندڙ غير مسلم جا حق بيان ڪيل آهن، جنهن مان اها ڳالهه پڌري ٿئي ٿي ته پاڻ ڪريم بنا مت ڀيد ۽ مذهب جي فرق جي مسلم رياست ۾ رهندڙ سڀني ماڻهن ۾ ڀائيچاري کي قائم رکيو، مدينه منوره ۾ قائم اسلامي رياست جيڪا آهستي آهستي پوري خطي ۾ پکڙجي ويئي ته ان وقت مسلمان چاهين ها ته ڏنڊي جي زور تي ماڻهن کي اسلام ۾ آڻي يا پنهنجي علائقن مان بي دخل ڪري سگهن ها، پر جيئن ته اسلام نه ڏنڊي جي زور تي پکڙيو آهي نه وري اسلام بي گناهه کي رڳو ان ڪري مارڻ جي اجازت ڏي ٿو ته هو ڪنهن ٻي مذهب يا فرقي سان تعلق رکي ٿو، اسلام ۽ شريعت جي نالي جو استعمال ڪندڙن شايد اسلام کان واقف ئي ناهن، غير مسلم جي حقن جو تحفظ جنهن انداز ۾ عهد رسالت مآب صلي الله عليه وآله وسلم ۽ عهد خلفائي راشدين ۾ ٿيل آهي ان جي مثال سڄي انساني تاريخ ۾ نٿي ملي، ۽ ان بابت حديثن ۾ واضع طور بيان ٿيل آهي ته حضور اڪرم ۽ خلفائي راشدين جي دور ۾ غير مسلم شهرين جي جان و مال ، عزت ۽ آبرو جي حفاظت جا ڪهڙا انتظام هئا،

عهد نبوي ۾ اهلِ نجران سان ٿيل معاهدو مذهبي تحفظ ۽ آزادي ۽ سندن حقن جي وضاحت ڪري ٿو، امام ابو عبيد قاسم بن سلام،امام حميد بن زنجويه،ابن سعد ۽ بلازري روايت ڪن ٿا ته ان معاهدي ۾ حضور اڪرم تحريري فرمان جاري ڪيو ته “الله تعالي ۽ اُن جو رسول صلي الله عليه وآله وسلم اهلِ نجران ۽ سندن ساٿين لاءِ سندن خون ، سندن جانورن ، مذهب ، زمينن، انهن جي راهب ۽ پادرين ،موجود ۽ غير موجود ماڻهن، سندن مال ۽ قافلن ۽ مذهبي عبادتگاهن وغيره جا ضامن ۽ ذمه دار آهن، هُو جنهن دين ۾ آهن انهن کي سندن دين مان نه ڦرايو ويندو، سندن حقن ۽ سندن عبادگاهن جي حقن ۾ ڪابه تبديلي نه ڪئي ويندي ، نه وري ڪنهن راهب ، پادري يا سردار نه وري ڪنهن عبادگاه جي خادم ڀل ان جو عهدو ننڍو هجي يا وڏو کيس نه هٽايو ويندو، انهن کي ڪنهن به قسم جو خوف ۽ خطرو نه هوندو.“ جيئن ته اسلامي رياست ۾ هڪ غير مسلم کي به اوترائي حق حاصل آهن جيڪي ڪنهن مسلمان کي حاصل آهن، ان حقن ۾ پهريون حق جيڪو اسلامي حڪومت ۽ معاشري پاران ڏنل آهي، اُهو حقِ حفاظت آهي، جيڪو انهن کي هر قسم جي اندروني ۽ ٻاهرين ظلم ۽ ذيادتي خلاف حاصل هوندو، جيئن هو مڪمل طور تي امن ۽ سڪون جي زندگي گذارين،

حضور نبي ڪريم صلي الله عليه وآله وسلم جن حجته الوداع جي خطبي ۾ پڻ سڄي نسل انساني کي عزت ، جان ۽ مال جي تحفظ جي ڳالهه ڪئي آهي،

ڪنهن به مذهب جي مڃيندڙ کي ناحق قتل ڪرڻ ، سندس مال لُٽڻ ، سندس عزت تي حملو ڪرڻ ۽ سندس تذليل ڪرڻ کي حرام ڪوٺيو ويو آهي، ان مان اها ڳالهه واضع ٿئي ٿي ته اسلامي رياست ۾ آباد غير مسلم شهري کي قتل ڪرڻ حرام آهي، ۽ ڪنهن کي به اهو حق حاصل نه آهي ته هو ڪنهن غير مسلم شهري کي قتل ڪري، نه رڳو غير مسلم پر ڪنهن به انسان کي ناحق قتل ڪرڻ جي سختي سان منع ٿيل آهي،

ان بابت نه رڳو حديثن پر آخري ڪتاب قرآن مجيد ۾ ارشاد باري تعالي آهي ته “ جنهن شخص بنا قصاص جي يا زمين ۾ فساد (ڦهلائڻ جي سزا) جي ( بغير ، ناحق ) قتل ڪيو ته ان ( معاشري ) جي سڀني ماڻهن جو قتل ڪيو (المائدة، 5 : 32)

اسلام ۾ نه رڳو غير مسلم جي قتل کان منع ٿيل آهي پر ناحق ڪنهن غير مسلم کي قتل ڪندڙ لاءِ جنت حرام ڪئي ويئي آهي،

حضرت ابوبڪر رضي الله تعالي عنه بيان ڪن ٿا ته حضور اڪرم صلي الله عليه وآله وسلم ارشاد فرمايو ته“ جيڪو ڪنهن غير مسلم شهري ( معاهد) کي ناحق قتل ڪري ٿو الله تعالي ان تي جنت حرام ڪري ڇڏيندو.” ان حديث ۾ معاهد جو لفظ استمال ڪيل آهي جنهن جو مطلب آهي ته اهڙو شخص جيڪو اسلامي رياست جو رهندڙ هجي يا اهڙي قوم يا گروهه جو ماڻهو جنهن اسلامي رياست سان امن جو معاهدو ڪيو هجي، اڄوڪي جديد دور ۾ ڪنهن به مسلم رياست جو رهندڙ ڪو به شخص ڪنهن به مذهب يا فرقي سان تعلق رکندڙ هجي ۽ هو رياست جي قانون ۽ آئين تي عمل ڪري ان کي مڃيندو هجي اهو ان معاهدي جي زمري ۾ اچن ٿا، جيئن پاڪستان ۾ رهندڙ غير مسلم پاڪستان جي آئين کي مڃين ٿا ۽ پاڪستان جا باقائده شهري ۽ رجسٽر ووٽر آهن، ۽ پاڪستان جي آئين ۽ قانون کي مسلم اڪثريت وانگر مڃن ٿا ته هو (معاهد) آهن، جنهن جو ذڪر مٿي حديث ۾ ٿيل آهي.

 ان ڳالهه کان نه رڳو مسلمان پر غير مسلم به واقف آهن ته اسلام امن جو دين آهي، اسلام هميشه جبر ، ناحق قتل ، فساد جهڙن ڪمن کان روڪيو آهي، ناحق ڪنهن انسان جي قتل خاص طور تي غير مسلم جي قتل بابت تمام گهڻيون حديثون موجود آهن، جڏهن ته قرآن مجيد ۾ پڻ ناحق ڪنهن به انسان جي قتل کي سڄي معاشري جو قتل چيو ويو آهي ،

پشاور ۾ گرجا گهر تي ٿيل حملو ڪهڙي شريعت موجب ڪيو ويو ان بابت ته طالبان جي ترجمان جي وضاحت سامهون نه آئي آهي، پر اسلام ۾ ڪنهن به هڪ انسان خاص ڪري غير مسلم جي قتل جي منع ڪئي ويئي آهي، جنهن جي باري ۾ طالبان قرآن ۽ حديثن جو مطالعو ڪري سگهن ٿا.

 هڪ پل لاءِ اسان رڳو اهو سوچيون ته اُهي ماڻهون اسان کي شريعت جي باري ۾ ٻڌائي رهيا آهن جيڪي غير مسلم ته ٺهيو پر مسلمانن جي عبادگاهن تي حملا ڪن ٿا ، شهرن ۾ ڌماڪا ڪري سوين ماڻهن کي بنا ڪنهن سبب ۽ ڏوهه جي ابدي ننڊ سمهاري ڇڏين ٿا.

اسلام هميشه امن ۽ ڀائيچاري جي ڳالهه ڪئي آهي، اسان جي پياري نبي حضرت محمد مصطفي صلي الله عليه وآله وسلم جن جا مديني منوره ۾ غير مسلمن سان ڪيل معاهده ان ڳالهه جو ثبوت آهن ته اسلام بين المذاهب هم آهنگي (Interfaith harmony)  جي ڳالهه ڪري ٿي .

 حڪومت وٽ شايد ڳالهين کانسواءِ ٻي ڪا واٽ نه بچي آهي، اسلام ۽ شريعت جي نالي تي ماڻهن کي ماريندڙن سان ڳالهيون ته ضرور ڪيون وڃن پر جنهن نموني طالبان جي ترجمان جو بيان سامهون آيو آهي ان کان پوءِ ڪٿي ايئن ته نه ٿيندو ته طالبان جي اثر هيٺ رهندڙ انهن علائقن ۾ رهندڙ غير مسلم غير محفوظ بڻجي ويندا، ۽ انهن دهشتگردن جي ڳالهه مڃي وٺڻ کان پوءِ ڇا طالبان رڳو  انهن علائقن تائين محدود رهندا، ڪٿي ايئن ته نه ٿيندو ته پنهنجي ڪاميابي کي ڏسي اِهي طالبا ٽولا ٻين علائقن جو پڻ رخ ڪن، ڇو ته شاهد الله شاهد اهو پڻ چيو آهي ته فحال اسان جو آفيس کولڻ جو ارادو نه آهي پر اسين ڪراچي ، اسلام آباد ، پشاور ۽ ٻين شهرن ۾ موجود آهيون، ان مان اهو اندازو لڳائڻ مشڪل نه آهي ته جيڪي ماڻهو پنهنجي مقصد لاءِ ماڻهن کي مارين ٿا ۽ ڪنهن اهڙي عمل کي شرعي ڪوٺين ٿا جنهن جي باري ۾ حديثن ۾ واضع لکيل هجي ته اهو عمل خراب ۽ ڏوهه آهي، ته اهڙا گروهه اڳتي هلي نه رڳو اسلام پر انسانيت لاءِ ڪيڏو هاڃيڪار ٿي سگهن ٿا.

imbaloch@hotmail.com

Pak-Taliban Talks And Office

http://www.dailyibrat.com/beta/index.php?p=article&id=3875

طالبان سان ڳالهين لاءِ آفس ڪٿي کولجي..؟

سرور بلوچ

طالبان سان ڳالهيون ڪجن يا جنگ ، کين معافي ڏجي يا سزائون ، ڳالهين لاءِ ڪهڙيون شرطون رکبيون ۽ ڪهڙيون مڃبيون، اڃان اهو مٿي جو سور لٿو ئي ڪونهي ته تحريڪ انصاف جي چيئرمين عمران خان صاحب کي آمريڪي اسٽائل ۽ افغاني طالبان وارو فارمولو ياد اچي ويو آهي، سندس پاڪستاني طالبان کي به آفس کولڻ ڏني وڃي وارو بيان سامهون اچي ويو آهي، پر خان صاحب سندس حڪومتي صوبي پشاور ۾  ٿيندڙ هڪ ٻئي پٺيان ٿيندڙ تازن حملن مان ناخوش ٿيندي گڏوگڏ اهو بيان به ڏيئي ڇڏيو آهي ته طالبان جا 30 گروپ آهن، آخر ڪنهن سان ڳالهايون ڪجن، سندس خيال آهي ته جنگ جو رستو اختيار ڪرڻو پوندو، خان صاحب جي اهڙن بيانن تي طالبان پاران پڻ اهو بيان سامهون آيو آهي ته عمران خان خيالي پُلاءُ پچائي رهيو آهي، پر هڪ سوال هر ماڻهو جي ذهن ۾ گونجي رهيو آهي ته ڇا طالبان ڳالهين لاءِ راضي آهي؟ ۽ ڇا تحريڪ طالبان سان ڳالهيون ڪري ملڪ ۾ مڪمل امن ڪرائي سگهبو، پر ان سوال جو جواب اڃان تائين رڳو اخباري بيانن ۽ ٽي رپورٽن تائين محدود آهي، ڇو ته اسان کي سرزمين تي اهڙو ڪجهه نظر نه اچي رهيو آهي، منهنجو مطلب هر گز اهو نه آهي ته ڪي پاڪستان حڪومت ۽ طالبان جي ڳالهين کي سئون سڌو ٽي وي چينلن تي ڏيکاريو وڃي، پر ملڪ ۾ هلندڙ دهشتگردي جي ڪاروائين مان ڪنهن به صورت اهو نظر نٿو اچي ته ڪي ڳالهيون ٿي رهيون آهن، ۽ نه وري خفيا ۽ لڪ ڇُپ ۾ ٿيندڙ ڳالهين جو ڪو اثر سامهون اچي رهيو آهي، پشاور ۾ عيسائين جي گرجا گهر ۾ ٿيندڙ 2 بم ڌماڪن ۾ عورتن ۽ ٻارڙن سوڌو 80 کان وڌيڪ ماڻهو مارجي ويا هئا، ۽ ڪيترائي زخمي ٿي پيا، پشاور ۾ ٿيندڙ ان سانحي سبب سڄي ملڪ ۾ ڏک جي لهر ڇائنجي ويئي، ان واقعي خلاف سڄي ملڪ ۾ مظاهرا پڻ ڪيا ويا، ۽ مختلف هنڌان اهي خبرون پڻ آيون پي ته طالبان سان ڳالهين ۾ ڪجهه نه ورندو، اهڙين ڪاروائين مان سندن سوچ جو اندازو لڳائي سگهجي ٿو، پر حڪومت صبر جو مظاهرو ڪندي ظاهري طور تي اهڙو ڪوبه بيان نه ڏنو جنهن مان اهو لڳي ته بس هاڻ ڳالهيون ٿيڻ ممڪن نه آهن، حڪومتي پارٽي پاران ان واقعي جي ٻئي ڏينهن سڌ سما واري وفاقي وزير پرويز رشيد جو هڪ بيان سامهون آيو ته “طالبان سان ڳالهين لاءِ هر طريقو اختيار ڪنداسين، دهشتگردي کي ڳالهين سان نه ڳنڍيو وڃي، دهشتگردي اڳ به ٿيندي هئي.” پر اها ڳالهه به سامهون رکڻ گهرجي ته جي ڳالهين هوندي اهڙا واقعا ٿيندا رهن ۽ جي اها دهشتگردي ڳالهين کان پوءِ به جاري رهي ته پوءِ سائين جن ۽ حڪومت وٽ ڪهڙو جواب هوندو ان ڳالهه تي به ڌيان ڏيڻ جي ضرورت آهي، ساڳئي ڏينهن هڪ ٻئي خبر جيڪا وفاقي گهرو وزير چوڌري نثار پاران سامهون آئي ته “پشاور جي واقعي تي دهشتگردن هڪ ٻئي کي مبارڪون ناهن ڏنيون.” سندس چواڻي ته “اڪثر واقعن ۾ دهشتگرد خوشي ملهائي هڪ ٻئي کي مبارڪون ڏيندا آهن، پر هن واقعي بعد اسان اهڙو ڪو فون ٽريس ناهي ڪيو.” وزير موصوف فرمائين ٿا ته “دهشتگردن جا مقصد ڪي ٻيا آهن پر نشانو عام شهري بڻجن ٿا” وفاقي گهرو وزير جي اهڙي بيان تي حيرت سان گڏ افسوس به ٿئي ٿو ته دهشتگردي جي واقعن بعد جڏهن دهشتگرد هڪ ٻئي کي مبارڪون ڏيڻ لاءِ فون ڪن ٿا، تڏهن ته اوهان فون ٽريس ڪري وٺو ٿا ته پوءِ واقعن کان اڳ ڇو اهڙا فون ٽريس نٿا ٿين، ۽ اوهان اهو ڪهڙي بنياد تي چئو ٿا ته دهشتگردن جا مقصد ٻيا آهن پر ڀولي ۾ نشانو وري عام شهري بڻجي وڃن ٿا، گڏوگڏ سائين جن اهو به ٻڌائين ته ڇا پشاور جي چرچ ۾ ڪا آمريڪي خاص گڏجاڻي ۽ طالبان تي ڪنهن حملي جي منصوبا بندي ڪئي پئي وئي جو انهن تي حملو ٿيو آخر پشاور جي چرچ ۾ دهشتگردن ڪهڙي مقصد سان حملو ڪيو، ان باري ۾ به ٿوري وضاحت ڪري ڇڏيو هاته بهتر ٿئي ها، پشاور ۾ ٿيل دهشتگردي جي واقعي بعد تحريڪ طالبان به سامهون اچي بيان ڏئي ڇڏيو آهي ته ان حملي ۾ اسان جي آشيرواد هيٺ هلندڙ ڪنهن به ذيلي تنظيم جو جو هٿ نه آهي، واقعي جي ٽن ڏينهن کان پوءِ هڪ خانگي ٽي وي موجب تحريڪ طالبان جي ترجمان شاهد الله شاهد جو بيان سامهون آيو ته “ان حملي جي ذميواري جندالله نالي تنظيم قبولي آهي، جنهن سان اسان جو ڪوبه واسطو ناهي، اسان جي هڪ ذيلي تنظيم جند الحفصه آهي جنهن ذميواري قبول نه ڪئي آهي، ان ڪري ان حملي جو الزام اسان مٿان نه مڙهيو وڃي” تحريڪ طالبان جي ان بيان کان پوءِ ڳالهه سمجهه کان ٻاهر ٿي وڃي ٿي ته آخر امن قائم ڪرڻ لاءِ ڪنهن سان ڳالهيون ڪجن، دهشتگردي جي سڀ کان وڏين واقعن جي ذميواري قبوليندڙ تحريڪ طالبان هن ايڏي وڏي واقعي ۾ ملوث ۽ سندس ڪا ذيلي تنظيم شامل نه آهي ته پوءِ اها وري ڪهڙي تنظيم آهي جنهن هيڏي وڏي ڪارروائي ڪئي، اڃان ان ڪاروائي جا زخم ڀريا ئي نه هئا ته پشاور وري ڌماڪن مان گونججي ويو، پشاور ۾ سول سيڪريٽيريٽ جا ملازم پنهنجي ڊيوٽي پوري ڪري وڃي رهيا هئا ته سندن بس اندر ڌماڪو ٿيو جنهن ۾ 2 عورتن سميت 19 کان وڌيڪ مارجي ويا ۽ 40 ماڻهن جي زخمي ٿيڻ جا پڻ اطلاع مليا، اڃان ان واقعي جو درد گهٽيو ئي نه هو وري هڪ دردناڪ حملو پشاور جي مشهور قصه خواني بازار ۾ ٿيو جتي پڻ 41 کان وڌيڪ ماڻهو مارجي ويا ۽ ٻارڙن ۽ عورتن سميت 80کان وڌيڪ  ماڻهو  زخمي ٿي پيا، ان واقعي ۾ هڪ اهڙي بدنصيب خاندان جا 18 ماڻهو به مارجي ويا جيڪي پنهنجي مائٽن کي ڪنهن شادي جي دعوت ڏيڻ لاءِ ۽ شادي جي خريداري ڪرڻ لاءِ شب قدر کان پشاور پهتا هئا، جتي ساڻن اهو حادثو پيش آيو، شادي جي خوشين واري گهر ۾ ماتم جو سبب بڻجندڙ طالبان جا مقصد سمجهه کان ٻاهر آهن، عيسائين جي گرجا گهر تي حملي ۾ کڻي تحريڪ طالبان ملوث نه هجي پر ملڪ ۾ ٿيندڙ ٻين ڪيترن ئي واقعن جي  هنن ذميواري قبولي اهو ثابت ڪيو ته هُو ڳالهيون بندوق جي زور تي ڪرڻ چاهين ٿا،  نيويارڪ ۾ آمريڪي ميگزين کي انٽرويو ڏيندي وزيراعظم پاڪستان  چيو ته ڳالهين جي آڇ طالبان طرفان ڪئي وئي حڪومت سڀني سان اتفاق بعد ان جو مثبت جواب ڏيڻ جو فيصلو ڪيو آهي، حڪومت واضح ڪري چڪي آهي ته دهشتگردي قبول ناهي ۽ هاڻي طالبان جي جواب جو انتظار آهي جيڪڏهن ڳالهين لاءِ تيار ٿين ٿا ته هٿيار ڦٽا ڪري آئين جي پوئيواري ڪرڻي پوندي، سندس اهڙي بيان تي ناراض ٿيل طالبان چوي ٿي ته اسان بندوق سان گڏ ڳالهيون ڪنداسين، اسان کي وزير اعظم تي اعتماد ناهي ۽ اسان پاڪستان جي آئين کي مڃون ئي ڪونه ٿا ته ان تحت ڳالهيون ڪيئن ڪيون، طالبان انتهائي فخريا انداز ۾ اهي بيان ڏيئي رهيا آهن ته اسان اڳ کان وڌيڪ مظبوط آهيون، ڪاروائي ٿي ته مقابلو ڪنداسين، ڳالهين لاءِ سندن ساڳيا شرط آهن جيڪي اڳ به سامهون آيا آهن، ڊرون حملا بند ڪرايو، سمورن طالبان قيدين کي آزادڪيو، اسان جي اثر هيٺ هلندڙ علائقا اسان جي حوالي ڪيو، انهن علائقن ۾ پاڪستان جي آئين ۽ قانون نه پر طالبان جي مرضي مطابق جوڙيل قانون هلايو ويندو، ڊرون حملن يا نواز شريف جي ان بيان جي جواب ۾ طالبان معصوم شهرين تي حملا ڪرڻ ۽ عام شهرين کي مارڻ پويان پنهنجي دهشت قائم ڪرڻ کانسواءِ طالبان جو ٻيو ڪوبه مقصد نه نظر نٿو اچي، اسان هڪ پل لاءِ انهن سڀني واقعن کي درگذر ڪري تحريڪ طالبان سان ڳالهيون ڪري به وٺون ته ڇا ان سان ملڪ ۾ هلندڙ دهشتگري رڪجي ويندي، گرجا گهر تي حملي ڪوئٽه ۾ هزاره برادري تي ٿيندڙ حملن ۽ ٻين ڪيترن ئي حملن ۾ اهڙن تنظيمن جا نالا سامهون آيا آهن، جن جو تحريڪ طالبان سان واسطو نه آهي، جي ايئن آهي ته پوءِ عمران خان واري ڳالهه وانگر آخر ڪنهن ڪنهن سان ڳالهيون ڪجن ته جيئن ملڪ ۾ امن امان قائم ڪري سگهجي، حڪومت کڻي نه چاهيندي به تحريڪ طالبان ۽ سندس اثر هيٺ هلندڙ تنظيمين جا مطالبا مڃي به وٺي، پر مذهب ۽ فرقي جي نالي تي ٿيندڙ حملن کي ڪيئن منهن ڏيئي سگهندو، ان لاءِ وري ڪنهن سان ڳالهاهيون ڪبيون، جيئين ته تحريڪ انصاف طالبان سان ڳالهين لاءِ آفس کولڻ جي ڳالهه ڪئي آهي، عمران خان جي ڳالهه ته طالبان کي آفس کولي ڏجي ته جيئن ڳالهيون ٿي سگهن ، پر خان صاحب اها ڳالهه نه ٻڌائي ته آفس کولجي ته پوءِ ڪٿي، افغاني طالبان ته آمريڪا سان ڳالهين لاءِ دوحه قطر ۾ پنهنجي آفس کولي ڇڏي پر هاڻ پاڪستاني طالبان کي ڪٿي آفس کولڻ گهرجي، ڇو ته پاڪستان جي ڪنهن وڏي شهر ۾ جي آفس کوليو ويو ته هنن جي نه رڳو نگراني ٿيندي پر سندن رابطن ۽ ڪاروائين تي به نظر رکڻ آسان ٿيندو، جيڪا ڳالهه طالبان به چڱي ريت ڄاڻي ٿي،  پر جي پاڪستان ۾ طالبان آفس نٿو کُلي ته پوءِ پاڪستاني طالبان ۽ پاڪستاني حڪومت لاءِ آخر ڪهڙو ملڪ هوندو جيڪو کين رڳو آفس کولڻ ڏي ۽ سندس ڳالهين ۾ به مدد ڪري، اسان پنهنجن پاڙيسيري ملڪن ۾ ڏسون ته رڳو مسلمان ملڪ رڳو ايران آهي پر لڳي نه ٿو ته هو پنهنجي ملڪ ۾ اهڙي ڪنهن آفس جي اجازت ڏين، باقي مسمانن ۾ ڪجهه عرب ملڪ آهن جيڪي شايد هاڪاري ۾ جواب ڏين، جن ۾ قطر به ٿي سگهي ٿو ڇو ته قطر ۾ اڳ به افغان طالبان جي آفس کليل آهي شايد ٻي جي اجازت به ملي وڃي،  ٻين مسلمان ملڪن ۾ سعودي عرب به اهڙو ملڪ آهي جيڪو پاڪستان حڪومت جي ڪا مدد ڪري سگهي ٿو، پر اهو اڃان فيصلو ئي نه ٿي سگهيو آهي ته طالبان کي ڳالهين لاءِ آفيس کولڻ گهرجي به يا نه پر جي طالبان سان ڳالهين لاءِ آفس کلي به وڃي ته ڇا ان ۾ مان ڪا تڪڙي اميد ڪري سگهجي ٿي، ڇو ته اڃان افغان طالبان واري قطر جي آفس مان به ڪا خاص اميد نظر نه آئي آهي. پر وري به جي خان صاحب جي خواهش آهي ته پاڪستاني طالبان ۽ حڪومت ڳالهين لاءِ آفيس کولي ته پوءِ ان تي غور ڪرڻ گهرجي ته اها آفيس ڪٿي کولڻ گهرجي.

imsbaloch@hotmail.com